كاربرد شاخص‌هاي تحمل به خشكي در ارزيابي برخي ژنوتيپ‌هاي گندم نان، تريتيكاله و تريتي‌پايروم

به‌منظور ارزيابي تحمل به تنش خشكي در ژنوتيپ‌هاي گندم نان، تريتي‌پايروم و تريتيكاله، 27 ژنوتيپ مختلف طي سال‌هاي زراعي 1395و 1396 در دو منطقه جغرافيايي (اصفهان و شيراز) با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در دو تيمار آبياري در دو ناحيه (اصفهان و شيراز) كشت و مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس عملكرد دانه، شاخص تحمل به خشكي (STI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسيت به خشكي (SSI)، شاخص ميانگين توليد (MP) شاخص ميانگين هندسي عملكرد (GMP) شاخص حساسيت به تنش خشكي (SDI)، شاخص خشكي نسبي (RDI)، درصد حساسيت به تنش خشكي (SSPI)، شاخص ميانگين هارمونيك (HARM) و شاخص پايداري عملكرد (YSI) محاسبه شد. بر اساس نتايج رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها در منطقه اصفهان، لاين‌هاي تريتيكاله بيشترين مقدار شاخص‌هاي MP، GMP و STI را داشتند و در منطقه شيراز لاين‌هاي تريتيكاله (4115 و 4116) بيشترين ميزان شاخص‌هاي گفته شده را در هر دو سال داشت. با توجه به دو شاخص SSI و TOL ژنوتيپهاي تريتيكاله 4108 و ژنوتيپ‌هاي گندم شامل بم، اميد و الوند در دو سال ارزيابي در منطقه اصفهان و ژنوتيپ‌هاي الوند و KaCr4 در منطقه شيراز به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي شناخته شدند. مطابق با نتايج همبستگي، شاخص‌هاي MP، GMP، HARM و STI همبستگي مثبت و بالايي با عملكرد دانه در دو محيط تنش و بدون تنش در هر دو منطقه اصفهان و شيراز داشتند. از ژنوتيپ‌هاي برتر متحمل مي‌توان در برنامه‌هاي اصلاحي به‌منظور افزايش تحمل به تنش خشكي در گونه‌هاي گندم و تريتيكاله استفاده كرد.