شكل‌گيري معنا و دستيابي به «ارزش» در داستان سليمان نبي و ملكۀ سبا

يكي از راهبردهاي مهم قرآن براي بيان آموزه هاي خود، داستان پردازي است. قرآن با اين شيوۀ ادبي ـ هنري مي كوشد تا احساس ديني و شعور انساني را تحريك كند. ازجمله داستان هاي مهم و جذاب قرآن كه با غرض تربيتي و تبليغ ارزش ها به تصوير كشيده شده، ماجراي سليمان نبي و ملكۀ سباست. در جستار پيش رو، با رويكرد نشانه ـ معناشناسانه و با هدف تبيين مفاهيم قرآني و كاربردي كردن آن ها و نيز فهم روش قرآن در توليد گفتمان، ماجراي مذكور معناكاوي مي شود. با چنين هدفي، به اين پرسش پاسخ مي دهد كه فرايند شكل گيري معنا چگونه رخ مي دهد. ساختار روايت در متن به گونه اي است كه كاركرد كنشي، فرايند توليد معنا را كنترل مي كند. يافته ها نشان مي دهد كه كاركرد كنشي حاكم بر اين داستان، نظام گفتماني كنشي را رقم مي زند. ماهيت اين نظام را رفع بحران معنا (شرك) شكل داده است. در اين نظام، راهبرد تصاحب ابژۀ ارزشي جنبۀ عملياتي و برنامه مداري دارد. سليمان و كنش ياران وي طي فرايند توانشي ـ كنشي و عمليات مرحله اي به ابژه دست يافته و سبائيان را از معناي نخست (شرك و فقدان ايمان) به معناي دوم (توحيد و خداپرستي) رسانده اند. به اين ترتيب با قدرت نرم سليمان، نظام سياسي مبتني بر شرك در سرزمين سبا به نظام سياسي مبتني بر توحيد تغيير مي يابد.