جامعه‌شناسي فضاهاي همگاني: مطالعه‌ي تأثيرات جامعه‌شناسي و ماده‌گرايي بر شكل‌گيري معماري

تجرﺑﻪي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻓﺮاد در ﻓﻀـﺎﻫﺎ ي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ، از ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي آﮔﺎﻫﺎﻧﻪي ﻣﻌﻤﺎري و ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﺎﺷـﯽ ﻣﯽﺷﻮد. در اﯾﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ، اﻣﮑﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺑﻬﺴﺎزي در ﻓﻀﺎ از ﺳﻮي ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ وﺟﻮد دارد و از ﻫﻤﯿﻦ روي، ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﺳﻠﯿﻘﻪي راﯾﺞ ﻣﻌﻤﺎري در ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد ﺑﺪل ﺷــﺪهاﻧﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ درﺻــﺪد آن اﺳــﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ درﯾﺎﻓﺖ دادهﻫﺎي ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ، روﻧﺪي ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮده و ﻧﮕﺮش ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺣﻮزهي ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﻌﻤﺎري را ﭘﺎﯾﺶ ﻧﻤﺎﯾﺪ. در ﻏﺎﻟﺐ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻌﻤﺎري ﺑﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻧﺴـﺎﻧﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﮐﻪ از آن ﺑﺎ ﻧﺎم »روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺤﯿﻂ« ﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد؛ اﻣﺎ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﺎدتواره و ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ، ﮐﻪ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷـﺖ زﻣﺎن و ﺣﻀﻮر ﮐﺎرﺑﺮ، دﭼﺎر دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮآﻣﺪه از رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ )ادراﮐﯽ/ﻋﯿﻨﯽ( ﺷﻮد، ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺣﺎل اﯾﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮداﺷﺖ و ادراك ﻣﻌﻤﺎراﻧﻪ و ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ در ﻓﻬﻢ ﻓﻀــﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﮐﺎرﺑﺮان از ﭼﻪ اﻟﮕﻮﯾﯽ ﭘﯿﺮوي ﻣﯽﮐﻨﺪ؟ ﺗﺪوﯾﻦ اﻟﮕﻮي ﺑﺮداﺷــﺖ و ادراك ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻣﻌﻤﺎري، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در زﻣـﺎن ﻃﺮاﺣﯽ و در ﺗﻮﻟﯿـ ﺪ روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﻀـــﻮر ﻓﻌﺎل ﮐﺎرﺑﺮان، ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ روي ﺟﺎﻣﻌﻪي آﻣﺎري 1200 ﻧﻔﺮي و ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺮداﺷــﺖﻫﺎي اﻓﺮاد از ﻣﻮﺿــﻮع ﻣﻌﻤﺎري ﻓﻀــﺎﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ، ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﻮﯾﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، در ﻓﻀﺎي ادراﮐﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ. ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻓﺮدي و ﮔﺮوﻫﯽ، ﺧﻮاﻧﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﻣﺴﺌﻠﻪي ﻣﻌﻤﺎري دارﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪﺑﻨﺪي آنﻫﺎ، از ﻣﻨﻈﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺑﻪ اﻟﮕﻮﯾﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮔﺮدد.