واكاوي تغييرات گردش‌‌هاي جوّي عرض‌‌هاي ميانه و پيوند آن با وردش‌‌هاي دمايي در ايران

برخي از پژوهشگران اين گمان را مطرح كرده‌‌اند كه گرمايش شتاب‌‌ناك شمالگان (گرمايش سريع‌تر مناطق قطبي نسبت‌به ساير مناطق) موجب تغييرات آب‌وهوايي در عرض‌‌هاي ميانه شده‌است. اين تغييرات شامل كاهش شيو دما ميان شمالگان و عرض‌‌هاي ميانه و تضعيف و تموج بادهاي غربي مي‌‌شود. براي بررسي اين گمانه و تأثير آن بر روي تغييرات دمايي در ايران،  در اين پژوهش از روش تموج تجميعي استفاده شده‌است. بدين‌منظور از داده‌‌هاي دماي كمينه و بيشينۀ 36 ايستگاه همديد سازمان هواشناسي كشور، داده‌هاي روزانۀ نوسان شمالگان از مركز پيش‌‌بيني آب‌وهوايي نوا و داده‌‌هاي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 700 هكتوپاسكال از پايگاه داده‌‌هاي مركز ملي پيش‌‌بيني محيطي وزارت انرژي (NCEP/DOE) در بازۀ زماني 1394-1358 استفاده شد. بررسي‌‌ها افزايش مقدار تموج را در چند سال اخير، هم در ميانگين روزانه و هم در ميانگين فصلي و سالانه نشان مي‌‌دهد. افزايش مقدار تموج نشان‌‌دهندۀ افزايش دامنۀ موج و افزايش تعداد فرين‌‌هاي آب‌وهوايي است؛ ازاين‌رو در صورت افزايش فراواني اين الگوها بايد انتظار افزايش رويدادهاي فرين آب‌وهوايي را داشته باشيم. همبستگي‌‌ها ميان تموج تجميعي و دماي كمينه و بيشينه و نوسان شمالگان نشان مي‌‌دهد كه مقادير مثبت (منفي) نوسان شمالگان موجب افزايش (كاهش) تموج تجميعي و درنتيجه كاهش (افزايش) دماي كشور در فصل سرد سال مي‌‌شود.