تحليل تطبيقي و پيكره مدار تحولات واجي واو معدوله در زبان فارسي و گويش شوشتري

گويش شوشتري را ساكنان بومي شوشتر در منطقۀ شمال استان خوزستان تكلم مي‌كنند. اين گويش به لحاظ مشخصه‌هاي آوايي و توليدي، تفاوت هايي با فارسي معيار دارد. برخي از مشخصه هاي آوايي و نمودهاي آن‌ها كه در زمان گذشته (پيش از اسلام تا حدود قرن هشتم هجري كه نشانه هايي از آن‌ها در متون فارسي به جا مانده است) و در ميان فارسي زبانان به كار مي رفت؛ هنوز در گويش شوشتري وقوع آوايي دارد. يكي از نشانه هاي آوايي باز­مانده در اين گويش، «واو معدوله» است كه در تعاملات گفتاري گويشوران اين منطقه در ساخت آوايي كلمات نمود مي­يابد. به همين سبب، هدف از پژوهش حاضر آن است تا تحولات آوايي «واو معدوله» را در موقعيت­ها و بافت گفتاري و بومي فارسي زبان مورد كنكاش قرار دهد. براي رسيدن به اهداف مورد نظر در اين جستار، از تعداد 70 گويشور بومي در محدودۀ سني 35 تا 75 سال مصاحبه به عمل آمد. اين مصاحبه ها در يك موقعيت و بافت طبيعي در منطقۀ جغرافيايي شوشتر صورت گرفت. از شمّ زباني يكي از نگارندگان و نيز برخي منابع مكتوب براي دقت در فرآيند جمع آوري داده­ها استفاده شد. داده­ها با شواهد كافي و با توجه به برخي فرآيندهاي واجي مانند «ابدال» مورد تحليل و بررسي قرار گرفتند. روش پژوهش، توصيفيتحليلي و از نوع همزماني است. نتايج حاصل از جستار حاضر بيانگر آن است كه خوشۀ صوتي «واو معدوله» در برخي از واژه ها به صورتي كه در گذشته به كار مي رفته­، باقي مانده است و در برخي ديگر، بر اثر فرآيند واجي ابدال، به مصوّت بلند يا مصوّتي ديگر با درجات ديرش آوايي متفاوت تبديل شده است.