تغييرات زماني و مكاني خصوصيات خشكسالي هواشناسي در ايران تحت‌ تأثير سناريوهاي تغيير اقليم

پديدۀ تغيير اقليم، شدّت و استمرار دوره‌هاي خشك الي، اوج، بزرگي و فراواني رخ داد  آن را در دهه‌هاي آينده تحت تأثير قرار مي‌دهد. ايران يكي از كشورهايي است كه بيشترين خسارت را از خشكسالي متحمل شده است. بنابراين، پيش‌بيني خشكسالي براي توسعه راهبرد هاي كاهش آن در آينده حياتي است. پژوهش حاضر، به منظور ارزيابي وضعيت مشخصه ‌هاي خشكسالي شامل شدّت، تداوم، بزرگي و اوج آن در دوره ‌هاي تاريخي (1966 تا 2005) و دورۀ آينده (2016 تا 2050) براي 39 ايستگاه سينوپتيك كشور با بهره ‌گيري از نمايۀ SPI انجام شد. همچنين براي شبيه ‌سازي آينده از خروجي مدل گردش عمومي جوّ CanESM2 بر پايۀ دو سناريو RCP4.5 و RCP8.5 روش ريزمقياس نمايي آماري  SDSM استفاده شد. نتايج نشان داد، روند مشخصه ‌هاي شدّت، زمان تداوم يا مدّت، بزرگي و اوج خشكسالي در دوره تاريخي در بخش زيادي از كشور بدون روند معني دار است. با توجّه به پهنه ‌بندي نقشه ‌هاي SPI در مقياس هاي زماني مختلف، بخش اعظم كشور در دوره گذشته حاكي با افزايش روند خشكسالي در گير بوده است، اما در آينده با دو سناريو مورد بررسي بخش گسترده اي از مساحت كشور به سمت ترسالي و يا كاهش خشكسالي پيش مي‌رود. همچنين روند مشخصه‌ هاي خشكسالي شدّت، مدت، بزرگي و اوج در مقياس‌ هاي زماني مختلف در دوره گذشته و آينده در عموم مناطق ايران داراي روند معني‌ دارنيست، اما مقدار بيشينه اين ويژگي ‌ها در بخش‌هاي شمالي، شمال‌شرقي، غربي و جنوبي كشور رو به افزايش است. در كل مي‌توان گفت، بخش‌هاي جنوبي كشور به ‌ويژه استان هاي هرمزگان، سيستان و بلوچستان، بخش‌هاي شمال شرق و غرب استان خراسان رضوي، گلستان و آذربايجان‌ بيشترين آسيب‌پذيري را از تغيير اقليم خواهند داشت. بنابر اين، خطر خشكسالي در اين مناطق زياد بوده و ضروري است براي مديريت منابع طبيعي و و كشاورزي در اين مناطق برنامه‌ريزي جدّي صورت پذيرد.