كاوش و تبيين الگوهاي فضايي دگرگون شده در پخشايش جمعيتي مناطق ايران

الگوهاي پخشايش جمعيتي در بازه‌هاي زماني گوناگون، جلوه‌هاي متنوعي از مراحل پيچيده دگرگوني‌هاي اجتماعي فضايي در مناطق سرزمين است. اين پژوهش با هدف بررسي الگوهاي فضايي ناشي از پخشايش جمعيت در استان‌ها و شهرستان‌هاي كشور در بازه زماني 1390 تا 1395 سعي دارد تا پيامدهاي اجتماعي فضايي اين الگوها را در ارتباط با دگرگوني فرايندهاي شهرنشيني و شهري شدن مناطق كشور كاوش نمايد. پژوهش حاضر، در دو سطح توصيفي– تحليلي با استفاده از داده‌هاي سرشماري نفوس و مسكن و كاربست تكنيك‌هاي تركيبي در تحليل يافته‌ها بر اساس دستورهاي Hot Spot  و Cold Spot (مبتني بر ضرايب موران و آنتروپي) در GIS تدوين شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه شهرستان‌هاي قرار گرفته در مركز كشور داراي مهاجرت‌پذيري بالايي بوده و شهرستان‌هاي واقع در مناطق شرقي و غربي كشور در دوره زماني مهاجرت‌فرستي قرار دارند. اين امر نشان دهنده كاهش فعاليت در بخش كشاورزي در مناطق حاصلخيز و افزايش الگوي اشتغال در بخش خدمات و صنعت در مركز كشور است. از طرفي اين روند باعث تضعيف انسجام و توازن فضايي در مناطق سرزمين شده است. آن چه مشخص است، الگوي پخشايش جمعيت در مناطق سرزمين مغاير با اصول و چارچوب بهينه آمايشي است.