بررسي تغييرات زماني و مكاني جوامع بزرگ بي‌‌مهرگان كفزي و كيفيت آب رودخانه پسيخان

ارزيابي كيفي منابع آب با استفاده از شاخص‌‌هاي زيستي از روش‌‌هاي بسيار مناسب مي‌‌باشد. اين مطالعه با هدف بررسي كيفيت آب رودخانه پسيخان از پل بداب تا نوخاله با استفاده از تغييرات زماني و مكاني بي‌‌مهرگان كفزي انجام پذيرفته است. بدين منظور در شش ايستگاه تعيين شده بر رودخانه پسيخان به مدت يك سال به‌‌ صورت فصلي از پاييز 1394 لغايت تابستان 1395 از بزرگ بي‌‌مهرگان كفزي نمونه‌‌برداري صورت گرفت. نمونه‌‌هاي بي‌‌مهرگان كفزي توسط سوربر 25 ×25 سانتي‌‌متري با شانزده بار تكرار جمع‌‌آوري، شناسايي و شمارش شدند. نتايج حاصل از بررسي جوامع كفزي اين رودخانه نشان داد غالب تاكسون‌‌هاي بزرگ بي‌‌مهرگان جمع‌‌آوري شده متعلق به گروه حشرات آبزي است. در اين تحقيق 18 خانواده از 9 راسته از بي‌‌مهرگان كفزي شناسايي شدند. محاسبه شاخص BMWP در ايستگاه 6 (نوخاله)، كمترين مقدار ميانگين سالانه در حد 2.38 ±5.50 را با درجه كيفي خيلي بد و در ايستگاه 2 (شهرك صنعتي)، بيشترين مقدار ميانگين يعني 00.39 ±41.16 را با درجه كيفي متوسط نشان داد. همچنين بر اساس متوسط سالانه شاخص ASPT ايستگاه 2، بيشترين امتياز (0.38 ±5.83) را دارد و رده كيفي آب‌‌هاي با كيفيت مشكوك به آلودگي را به‌خود اختصاص مي‌‌دهد و ايستگاه 6، با كمترين امتياز (0.91 ±2.50) در رده كيفي آب‌‌هاي با آلودگي شديد قرار مي‌‌گيرد. در بين فصول، بيشترين مقدار ميانگين BMWP و ASPT، در زمستان و كمترين آن، در فصل پاييز مي‌‌باشد. نتايج حاصل از محاسبه شاخص هيلسنهوف نيز نشان مي‌‌دهد كه در بين ايستگاه‌‌ها، ايستگاه 1 (پل بداب) با متوسط امتياز (1.10 ±5.26) در رده كيفي متوسط و ايستگاه 4 (پل خطيبان) با متوسط امتياز (0.56 ±4.58) در رده كيفي خوب قرار مي‌‌گيرد كه دليل كاهش كيفيت در پل بداب مي‌‌تواند فعاليت برداشت شن و ماسه در بالادست آن باشد. بر اساس نتايج، شاخص‌‌ها نشان‌‌گر آن است كه كيفيت آب در ايستگاه نوخاله كه در پايين‌‌دست قرار دارد، از ايستگاه‌‌هاي بالاتر كمتر است كه مي‌‌تواند به ‌‌دليل فعاليت‌‌هاي انساني و ورود فاضلاب‌‌هاي خانگي و رواناب‌‌هاي كشاورزي و برداشت شن و ماسه باشد.