نقش اراده انسان در محبت از منظر اخلاق اسلامي

The role of human will in love from the perspective of verses, hadiths and thinkers

محبت از كليدي­ ترين مفاهيم اخلاقي در قرآن كريم و روايات است. هدف اين پژوهش بررسي ارادي يا غير ارادي بودن محبت­ ورزي پس از فراهم شدن مقدمات و مراحل محبت در انسان است. اين مسئله از ديرباز مورد توجه انديشمندان و حُكما بوده و بيشتر محبت را در اين مرحله، غيرارادي دانسته­اند. اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از داده­ هاي كتابخانه ­اي و شواهد و مؤيّداتي از قرآن و حديث قصد دارد ارادي و اختياري بودن محبت را اثبات كند. از جمله اين شواهد، استعمال ماده محبت در باب استفعال در قرآن است؛ اين باب چون معناي طلب را به مفهوم ريشه فعل مي­افزايد باعث مي­شود نوعي معناي ترجيح در معناي محبت ايجاد شود. مؤيّد ديگر آيات و رواياتي است كه محبت­هايي منفي و منهي را نام برده و مومنين را از آنها پرهيز مي­ دهد كه نشان از وجود نوعي اختيار و اراده در محبت بوده و شاهدي بر هدايت پذير بودن محبت از ديدگاه آيات و روايات است. تبيين ارادي يا غيرارادي بودن محبت به عنوان يكي از هيجانات اخلاقي در حوزه فرا­اخلاق، مي­تواند به مسائل مطرح در اين حوزه ياري كند.

The importance of the subject of love in Islamic anthropology has caused scientists to discuss it in detail or briefly, despite the fact that this issue has long been widely considered by scientists, but the role of the human will in love has not been much considered ‌اند. But the voluntary nature of love in the Qur'an and Hadith is proven by evidence. One of these evidences is the use of the substance of love in the Qur'an. This chapter has a kind of cause because it adds the meaning of seeking to the meaning of the root of the verb The meaning of preference is created in the meaning of love. Also, verses and hadiths that name negative and negative loves recognize the existence of a kind of authority in human love. Another evidence in the acceptance of the human will in love by verses and hadiths is that love can be guided from the perspective of verses and hadiths.