عنوان مقاله :
بوم‌نقد تطبيقي كتابهاي درسي فارسي و العربيّة لغتي
عنوان به زبان ديگر :
A Comparative Ecocriticism of Farsi and Arabic Textbooks
پديد آورندگان :
جمالي، عاطفه دانشگاه هرمزگان - گروه زبان و ادبيّات فارسي , شكوهي، فرح انگيز دانشگاه هرمزگان
كليدواژه :
بررسي تطبيقي , نقد بومگرا , كتابهاي درسي , فارسي , العربيّة لغتي
چكيده فارسي :
منتقدان بومگرا فرهنگ حاكم بر جامعه را يكي از عوامل اصلي بحران زيستمحيطي مي‌دانند و يكي از اهدافشان اصلاح فرهنگ و نگرش غالب است. نظام آموزشي و كتابهاي درسي از عوامل اصلي فرهنگ‌سازي هستند. در اين پژوهش با روش تحليل محتواي كيفي و متنكاوي به بررسي تطبيقي كتابهاي درسي فارسي و العربيّة لغتي دبستان‌هاي ايران و امارات متّحدۀ عربي پرداخته، دغدغه‌هاي زيستمحيطي را در آن‌ها بررسي كرده و به ارزيابي راهكارهاي ارائه‌شده براي ايجاد حسّ احترام در كودكان نسبت به طبيعت پرداختهايم. يافته ها حاكي از آن است كه موضوعاتي همچون اهمّيّت محيط زيست، بحران آب، آلودگي هوا، بازيافت زباله، حفاظت از گونه ها، درخت‌كاري و اقدامات عملي دولتها در كتابهاي العربيّة لغتي بيشتر منعكس شده است. مؤلّفان اين كتابها در4/45 درصد دروس به گونه‌اي آشكار يا ضمني به بازنمايي موضوعات زيستمحيطي پرداخته اند و در فارسي تنها در 15درصد دروس اين دغدغه‌ها منعكس شده است. به نظر مي‌رسد جغرافياي امارات و حمايت دولت از منابع زيستمحيطي سبب همنوايي نظام آموزشي با برنامه ها و اهداف دولتي شده است؛ امّا در ايران با وجود تنوّع زيستي و بحران‌هاي زيستمحيطي، مؤلّفان كتب فارسي بيشتر از ظرفيّتهاي زباني براي ساخت تصاوير و ايماژهاي ادبي با محوريّت طبيعت بهره برده‌اند و مسائل محوري زيستمحيطي به كتابهاي علوم تجربي و تعليمات اجتماعي منتقل شده است.
چكيده لاتين :
Literary critics of ecocriticism consider the prevailing culture as one of the main causes of the enviromental crisis, therefore they try to correct the cultural attitudes. Since the educational system and textbooks are the main factors in culture developing, in this paper, through a qualitative content analysis method, Farsi and Al-Arabia Loghati textbooks of Iran’s and UAE’s primary schools have been comparatively studied. We examined environmental concerns in these texts and finally evaluated the strategies offered to internalize respect for nature in children. The results show that issues such as the importance of the environment, water crisis, air pollution, waste recycling, species protection, planting, and practical government policies are more reflected in Al-Arabia Loghati books. The authors of these books, explicitly or implicitly represent environmental issues in 45.4% of thecourses; in Farsi books, these concerns are reflected in only 15% of the courses. It seems that the UAE’s geographical location and government supports for the protection of environmental resources have brought the education system in line with the government’s goals. While in Iran, despite biodiversity and various environmental crises, the authors of Farsi books have used their linguistic capacities to create literary images focused on nature. In fact the pivotal environmental issues have been addressed in experimental science and social education textbooks.
