بررسي سينتيك خشك‌شدن، انرژي مصرفي و خصوصيات كيفي محصول گل‌گاوزبان (Echium amoenum) در يك خشك‌كن خورشيدي مجهز شده با لامپ مادون قرمز

پژوهش حاضر نمونه ي آزمايشگاهي يك خشك كن خورشيدي مجهز شده با لامپ مادون قرمز كمكي ارائه شده و سينتيك خشك شدن، انرژي و كيفيت رنگ گل گاوزبان درتوان هاي 100، 150 و 213 وات لامپ مادون قرمز و دبي حجمي هواي عبوري 0.0025 و 0.005 مترمكعب بر ثانيه، بررسي گرديد. نتايج حاصل از ارزيابي كيفيت رنگ و مصرف انرژي با نتايج بدست آمده از خشك كردن گل گاوزبان به روش مرسوم (سايه خشك) مقايسه شد. پنج مدل رياضي بر داده هاي تجربي سينتيك خشك شدن محصول برازش گرديد و ارزيابي مدل ها با سه معيار ضريب تعيين (R2)، ريشه ميانگين مربعات خطا (RMSE) و ضريب مربع كاي (χ2) صورت گرفت. نتايج نشان داد تاثير توان لامپ هاي مادون قرمز، دبي حجمي هوا و اثر متقابل آن ها بر زمان خشك شدن گاوزبان معنادار است(p-value 0.01). مدت زمان خشك شدن گاوزبان در سايه خشك 24 ساعت اندازه گيري گرديد. در استفاده از خشك كن خورشيدي بررسي، با افزايش توان لامپ مادون قرمز از 100 به 213وات و افزايش دبي حجمي هوا از 0.0025 به 0.005مترمكعب بر ثانيه، زمان خشك شدن نمونه ها به ترتيب 37درصد و17درصد كاهش يافت. بهترين مدل براي بررسي روند خشك شدن گاوزبان مدل پيج تعيين گرديد. كمترين انرژي مصرفي ويژه (4.63مگاژول بر كيلوگرم) مربوط به شرايط خشك كردن در دبي هواي عبوري 0.005مترمكعب بر ثانيه و توان 150وات لامپ مادون قرمز و بيشترين انرژي مصرفي ويژه (5.26مگاژول بر كيلوگرم) در دبي 0.0025مترمكعب بر ثانيه و توان 213وات لامپ مادون قرمز بود. در مجموع براساس نتايج مصرف انرژي و كيفيت رنگ محصول نهايي، روش خشك كردن در دبي هواي 0.005 مترمكعب بر ثانيه و توان 150وات لامپ مادون قرمز توصيه شد. در سنجش پارامترهاي رنگ، نمونه هاي خشك شده در دبي هواي 0.005 مترمكعب برثانيه و توان 213وات لامپ مادون قرمز نسبت به نمونه هاي خشك شده به روش سنتي كيفيت بالاتري داشتند اما به دليل مصرف انرژي بالاتر، اين تيمار به عنوان مناسب ترين تيمار در اين مطالعه انتخاب نشد.