عصاره اتانولي دانه زنيان: بهينه سازي استخراج، تركيبات فنولي و خواص آنتي اكسيداني

روغن ها و چربيها تحـت تأثير عــوامل مختلفي مانند اكسيژن، نور، حـرارت، يون هاي فلـزي و آنزيم ها اكسيد مي شوند. استفاده از آنتي اكسيدان هاي سنتزي، به دليل احتمال سميت و سرطان زايي، زير سؤال قرار گرفته است. هدف از اين تحقيق، بهينه سازي شرايط استخراج عصاره دانه زنيان و بررسي ويژگي هاي آنتي اكسيداني عصاره حاصل از آن مي باشد. در اين مطالعه عصاره دانه زنيان تحت شرايط مختلف استخراج با حلال (از دو حلال، آب و اتانول در غلظت هاي 0، 50 و 100%)، مدت زمان استخراج (0.25، 12 و 24 ساعت) و دماي استخراج 20، 50 و 80 درجه سلسيوس تهيه شد. بهترين شرايط استخراج براي عصاره ها با استفاده از روش سطح پاسخ تعيين و عصاره گيري در شرايط بهينه انجام شد. از عصاره هاي استخراجي در شرايط بهينه غلظت هاي مختلف (0.2، 0.4 و 0.6 درصد) تهيه و به روغن سويا بدون آنتي اكسيدان اضافه شد. تيمارهاي مختلف در دماي 90 درجه سلسيوس به مدت 5 روز نگهداري شدند و هر روز شاخص هاي عدد اسيدي، عدد پراكسيد و عدد تيوباربيتوريك اسيد مربوط به هر كدام از تيمارها ارزيابي شد. تجزيه و تحليل داده ها نشان داد كه افزودن آب به حلال كارايي آن را در استخراج تركيبات فنولي افزايش مي دهد و خاصيت آنتي اكسيداني عصاره هاي حاصل افزايش مي يابد. بر اساس شاخص هاي پايداري حرارتي روغن مورد مطالعه، بهترين نتايج مربوط به BHT و غلظت هاي بالاتر عصاره هاي اتانولي بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مي توان در فرمولاسيون روغن هاي خوراكي از عصاره اتانولي دانه زنيان به عنوان آنتي اكسيدان طبيعي استفاده نمود.