درآمدي بر مباني رابطۀ حقوق و اخلاق در سنجۀ منطق ‌فازي: تعامل يا تعارض

تأثيرپذيري قانون‌گذار از اخلاق و شريعت، براي رسيدن به اصل تناسب در قوانين، انكارناپذير است. گاه دستورهاي اخلاقي و گاه دستورهاي حقوقي، نظم اجتماعي را ايجاد مي‌كنند. بعضي بر اين باورند كه اخلاق و حقوق با يكديگر در تعارض‌اند و بعضي اين دو را مكمل و متعادل‌گر هم مي‌دانند. هدف از اين پژوهش، بررسي رابطۀ اخلاق و حقوق بر اساس تفكر فازي است. در حقيقت، بر اساس نظريۀ فازي‌سازي، نوعي نگرش جديد دربارۀ رابطۀ حقوق و اخلاق در نگارش قوانين و روابط حقوقي به وجود مي‌آيد. لذا بر مبناي منطق و تفكر ‌فازي، كنجكاوي و دقّت شناختن متغيرهاي اين مسئله و درك چرايي روابط حقوق و اخلاق موردنظر است و بر اين اساس، زمينه‌يابي رابطه ميان حقوق و اخلاق با تفكر فازي را مى‌توان به‌طور موسع در عرف عام يافت. نتيجه اينكه يكي از نظريه‌هاي مطرح‌شده در اين پژوهش اين است كه براي تحقق بيشتر عدالت بايد از مباني و اصول اساسي اخلاقي تفكر فازي در حقوق و قانون‌گذاري در مباحث كيفري و مدني و بازرگاني و غيره استفاده شود.