دفاع علامه طباطبايي از منطق در «الميزان» با تكيه بر خودمتناقضي صوري

علامه طباطبايي در جلد پنجم از كتاب الميزان، فصل كمابيش مفصلي درباره روش تفكر از ديدگاه قرآن دارد. ايشان در آغاز اين بحث دفاع مفصلي از منطق كرده است كه بسيار درخور نگرش است. علامه در اين دفاعيه كه ضمن طرح يازده اِشكال به منطق مطرح شده است، مدعي نوعي خودمتناقضي ازسوي مستشكل يا مستشكلان در نتيجه استفاده آنها از منطق است. ازآنجاكه بخشي از اين ادعا به استفاده‌هاي صوري و ساختاري از منطق بازمي‌گردد و مشهور چنين است كه مخالفان برجسته منطق در تاريخ اسلام، مخالفت صوري با منطق نداشته‌اند، اين پرسش پيش مي‌آيد كه خودمتناقضي صوري مورد ادعاي علامه چگونه مي‌تواند توجيه خود را بازيابد. در نوشتار پيش‌رو با تمركز بر اين پرسش، نشان خواهيم داد كه ادعاي خودمتناقضي صوري ازسوي علامه، تنها با توجه به ارتباط ناگزير حملات مادي مخالفان منطق با مقوله اعتبار صورت استدلال‌ها، از يك‌سو و طرح نظريه تذكر، ازسوي‌ديگر، توجيه‌پذير است.