تحليل زبان تصوير در غزل رمانتيك حسين منزوي

اهميّت زبان و زيبايي از ديرزمان در ادبيّات مطرح بوده و اين امر در مكتب‌هاي ادبي نيز نمود پيدا كرده‌است. برخلاف نظر علماي بلاغت سنّتي كه معتقد بودند تصويرپردازي تنها از طريق صورخيال صورت مي پذيرد، تصاوير خيال‌انگيز بسياري وجود دارند كه عاري از هرگونه صورت خيالي هستند و در انتقال احساس و عاطفۀ شاعر بسيار خوب عمل مي‌كنند. آفرينش تصوير بدون صورخيال، خود از شيوه‌هاي خيال‌انگيزي و تصوير آفريني است. مسألۀ اساسي اين مقاله بررسي ويژگي‌هاي مكتب ادبي رمانتيسم در شعر منزوي و تحليل و تبيين تصاوير مبتني بر خيال و واقعيّت در مؤلفه‌هاي مكتبي اثر است. رمانتيسم نهضتي اجتماعي، سياسي و فرهنگي است كه در قرن نوزدهم و با در هم شكستن قيد و بندهاي كلاسيك در اروپا شكل گرفت و شرايط اجتماعي ظهور آن در اواخر عصر مشروطه در ايران فراهم آمد. حسين منزوي از شاعران نوآور و تواناي معاصر است كه اصول مكتب رمانتيسم و احساسات فردي در بسياري از اشعار وي به خوبي نمايان است. در مقالۀ حاضر به شيوۀ توصيفي– تحليلي، در دو محورِ تصاوير حقيقي و تصاوير خيالي به تحليل مؤلفه‌هاي شاخص مكتب رمانتيسم از جمله: انعكاس فرديّت شاعر در تصوير، اندوه و تأثير آن بر تصاوير شعري شاعر، سايه‌واري تصوير و... در غزل‌هاي منزوي پرداخته‌ايم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد بسياري از سروده‌هاي منزوي حاصل احساس رمانتيك گونۀ وي است. «انعكاس فرديّت شاعر در تصوير» مؤلفۀ مكتبي غالب غزل‌هاي منزوي است و ديگر اصول اين مكتب در ارتباط با اين مؤلفه با بسامدي متفاوت شكل گرفته‌اند. در حوزۀ زبان، تصاوير حقيقي با بسامدي بسيار كم‌تر از تصاوير مجازي نمود دارند. تكنيك‌هاي بياني دستوري از جمله صفت، جملات صله، فعل و قيد غالباً در بافت كلام تصاويري مجازي و خيالي ايجاد كرده‌اند.