بررسي رفتار توده‌اي در بورس اوراق بهادار تهران با مدل چيانگ و ژنگ

هدف: در سطح كلان، مالي رفتاري دغدغه‌هاي بسياري در تقابل با نظريه‌هاي مالي كلاسيك و كارايي بازار ايجاد كرده ‌است. زماني كه سرمايه‌گذاران به‌جاي رفتار و تصميم‌گيري منطقي بر مبناي تحليل‌هاي خود، از ساير سرمايه‌گذاران پيروي مي‌‌كنند و نظر ديگران، تصميم سرمايه‌گذاري آنها را تغيير مي‌دهد، رفتار توده‌اي پديد مي‌آيد. گاهي رفتار توده‌اي براي سرمايه‌گذاراني كه دانش و تجربه كمتري دارند تا حدي عقلايي است؛ اما وجود رفتار توده‌اي گسترده در بازار، ممكن است به نوسان‌هاي بازده و بي‌ثباتي بازار سرمايه منجر شود كه به‌نوعي، منبع ريسك شناخته مي‌شود. هدف اين مطالعه، بررسي وجود رفتار توده‌اي بين سرمايه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زماني 4 ساله، يعني از 02/03/1394 تا 31/02/1398 است. روش: پژوهش حاضر با استفاده از مدل چيانگ و ژنگ، به بررسي رفتار توده‌اي گسترده در بازار مي‌پردازد. اين مدل اقتصادسنجي با تكيه بر بازده روزانه صنايع، بازده روزانه پرتفوليو انتخاب شده و انحراف مطلق مقطعي بازده است. همچنين يكي از برتري‌هاي مهم اين مدل در مقايسه با مدل‌هاي قبلي، توانايي بررسي رفتار توده‌اي در دوره‌هاي صعودي و نزولي بازار به‌صورت مجزا است. يافته‌ها: فرض وجود رفتار توده‌اي سرمايه‌گذاران در بازار تأييد شد ‌و در كل اين بازه زماني 4 ساله با در نظر گرفتن دوره‌هاي ريزش و صعود بازار به‌صورت جداگانه، رفتار توده‌اي در هر دو وضعيت مشاهده شد؛ ولي شدت آن در دوره‌‌اي صعودي بيشتر بود. نتيجه‌گيري: با توجه به ضرايب به‌دست‌آمده از معادلات رگرسيوني و نوع رفتار توده‌اي، به‌لحاظ بروز در زمان‌هاي صعود يا افول بازار، مي‌توان نتيجه گرفت كه به‌طور كلي، سرمايه‌گذاران در بورس تهران رفتار توده‌اي داشته‌اند؛ اما در دوره‌هاي ريزش بازار تا حدي منطقي‌تر عمل كرده‌اند و شدت رفتار توده‌اي خود را در سرمايه‌گذاري‌ها كاهش داده‌اند.