بررسي و شناسايي مهم‌ترين پارامتر جوي حاصل از برهمكنش سامانه‌هاي فشاري تابستانه بر ميزان تبخير و تعرق گياه مرجع(مطالعه موردي: جنوب غرب كشور)

تبخير و تعرق يكي از پارامترهاي حياتي در برنامه‌ريزي و مديريت منابع آب، بويژه در بخش كشاورزي است. در اين پژوهش به بررسي تبخير و تعرق گياه مرجع از منظر عوامل اصلي تشديد كننده آن، با تاكيد بر سامانه‌هاي فشاري در فصل گرم سال طي دوره آماري 2014 ـ 1985 در جنوب غرب كشور پرداخته شده است. بدين منظور در ابتدا تبخير و تعرق گياه مرجع محاسبه و سپس مقادير همبستگي آن با پارامترهاي دما، تابش، رطوبت و باد محاسبه گرديد و در نهايت ارتباط آن با الگوهاي فشاري و جريانات جوي تشديد كننده آن در سطح زمين مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه بيشينه همبستگي تبخير و تعرق گياه مرجع با پارامتر باد، بدست آمده است به طوري كه در بيش از نيمي از ايستگاه‌هاي منطقه مورد مطالعه، مقدار ضريب همبستگي بيش از 0.90 و تقريبا در تمامي ايستگاه‌ها(به استثناي ايستگاه بوشهر و بوشهر دريايي) بيش از 0.80 بوده است. از بين پارامترهاي مورد بررسي، رطوبت در بسياري از ايستگاه‌ها همبستگي منفي با مقادير تبخير و تعرق داشته است. پارامتر تابش همبستگي مثبت بيشتري نسبت به پارامتر دما با تبخير و تعرق گياه مرجع در بيشتر ايستگاه ها تجربه كرده است. بررسي سامانه‌هاي فشاري تابستانه در فشار تراز دريا نيز نشان مي‌دهد كه برهمكنش زبانه‌هاي غرب سوي سامانه كم فشار موسمي و زبانه‌هاي شرق سوي واچرخند جنب حاره‌اي آزور، در شرق درياي مديترانه، به عنوان عامل اصلي شيو فشار بر روي خاورميانه از جمله جنوب غرب كشور است كه سبب شده، جريان باد غالب شمال غربي از مديترانه شرقي به سمت منطقه مورد مطالعه در سه ماه ژوئن، ژولاي و آگوست هدايت شود. همچنين افت فشار در سامانه موسمي و افزايش فشار در پرفشار جنب حاره‌اي در ماه‌هاي ژولاي و آگوست سبب تشديد سرعت باد و بتبع افزايش تبخير و تعرق شده است كه همين امر به عنوان مخاطره‌اي جدي بويژه در افزايش نياز آبي گياهان با توجه به محدوديت آب قابل دسترس، مطرح است.