ايجاد شاخص‌هاي ماهانه چرخندگي بر اساس گردش جوي منطقه‌اي در جنوب ايران

شاخص هاي چرخندگي از جمله شاخص هاي غير فرارفتي گردش جوي  و معرف نوع و شدت سامانه هاي فشاري در نقشه هاي همديدي مي باشند و معمولا در زمان و مكان ميانگين گيري مي شوند. دراين پژوهش دو هدف اصلي دنبال مي شود: هدف اول ايجاد شاخص هاي چرخندگي بلند مدت در جنوب ايران بااستفاده از مدل گردش منطقه اي (RCM) و هدف دوم بررسي پاسخ هاي اقليمي به شاخص هاي چرخندگي ايجاد شده است كه بيانگر تاثيرات گردش جوي منطقه اي بر عناصر اصلي اقليمي (دما و بارش) مي باشند. شاخص هاي چرخندگي در تراز دريا و جوبالا (500 هكتوپاسكال) از نقشه هاي ميانگين ماهانه استخراج شدند. اين نقشه ها توسط مركز فرايابي هاي اقليمي (CDC) تهيه و توسط سازمان پژوهش هاي جوي و اقيانوسي (NOAA)  ايالات متحده منتشر مي شوند. به منظور بدست آوردن اندازه مناسبي از نقشه هاي همديدي طول جغرافيايي 10 درجه غربي تا 80 درجه شرقي و عرض جغرافيايي 10 درجه شمالي تا 80 درجه شمالي انتخاب شدند تا پوشش مناسبي از سطوح اطراف كه از نظر همديدي به طور مستقيم يا غير مستقيم بر الگوهاي گردش جوي تاثيرگذار هستند به دست آيد. اين شاخص ها در 8 ناحيه از جنوب ايران(اهواز، شيراز، بوشهر، كرمان، بندرعباس، جاسك، زاهدان و چابهار) ايجاد گرديدند. معيار به دست آوردن اين شاخص ها انحنا و گراديان خطوط تراز مي باشد كه نشان دهنده نوع و شدت گردش است. سري هاي زماني شاخص هاي چرخندگي در سطح زمين و جو بالا با خطايي كمتر از 10درصد ايجاد شدند. اين شاخص ها براي منطقه اي به شعاع تقريبي 350300 كيلومتر از هر مركز معتبر مي باشد. محدوده تغييرات اين شاخص از 2 تا 2+ (با تفكيك 0/1) است كه به ترتيب نشان دهنده اثر پرفشارها و كم فشار ها (يا الگوهاي پشته و ناوه) در گردش جوي است. تركيب شاخص هاي چرخندگي در سطح زمين و جو بالا در هر مركز به طور پيشرفته اي، وضعيت اقليم شناسي همديدي منطقه را توضيح مي دهد. نتايج به دست آمده الگوهاي متضاد گردش جوي در نيمه گرم سال (آوريل تا سپتامبر) را در دو سطح نشان مي دهد. با توجه به شاخص هاي چرخندگي ايجاد شده در نيمه گرم سال كم فشار حرارتي و در سطح 500 هكتوپاسكال پرارتفاع جنب حاره اي حاكم مي باشد. در نيمه سرد سال (اكتبر تا دسامبر و ژانويه تا مارس) جريانات خارجي گردش جوي اجازه عبور از منطقه را پيدا مي كنند. پاسخ هاي اقليمي به شاخص هاي چرخندگي نشان مي دهد كه به طور كلي دما بهتر از بارش با شاخص هاي چرخندگي واكنش نشان مي دهد.