نواحي امواج گرمايي ايران

فراواني وقوع فرين هاي اقليمي در دهه هاي اخير يكي از نمودهاي تغيير اقليم در جهان معرفي شد.رفتار مكاني و زماني يكي از اين فرين ها(اموج گرمايي)در ايران چگونه است؟ اين هدف، با تعيين امواج گرمايي (موج گرما= صدك 95 دماي حداكثر روزانه و تداوم 3 روز و بيشتر در ماه)با استفاده از داده هاي دماي حداكثر روزانه در 49 ايستگاه سينوپتيك ايران براي دوره نرمال اقليمي(19802010)، با روش تحليل مولفه اصلي(PCA) و خوشه بندي(CL) تعيين گرديد.نواحي همگن موج گرما در سه مقياس فصلي، دوره اي و سالانه بر مبناي موج گرما در ماه(12 ماه) مشخص شدند. نتايج حاكي است، الگوي مكاني امواج گرمايي ايران، نواحي همگن در طي سال است، و انسجام و همگني مكاني نواحي مذكور در دوره سرد سال بيشتر از دوره گرم مي‌باشد. ناحيه كوهستاني و كوهپايه‌اي با متوسط ارتفاع بيش از 1000 متر از سطح دريا در راستاي رشته كوه‌ البرز و زاگرس، بيش‌ترين فراواني وقوع موج گرما در مقياس هاي زماني مطالعه را داراست،  و نواحي ساحلي (اعم از شمال و جنوب ايران) با متوسط ارتفاع كمتر از 500 متر، كمترين موج گرما را تجربه مي‌كنند. بين امواج گرمايي ايران و بيشينه هاي دمايي تفاوت وجود دارد، چرا كه  در سه دهه گذشته، دهه 2000 بيشترين وقوع امواج گرمايي در همه نواحي ايران، و برعكس دهه 90(گرمترين دهه ايران و جهان)، كمترين وقوع امواج گرمايي در نقاط مختلف ايران حادث شد. همچنين امواج گرمايي در فصول انتقال از سرد به گرم(زمستان به بهار) همگن تر و با رخداد بيشتر نسبت به گذر از گرم به سرد(تابستان به پاييز) مي باشند. طبعتاً با شرايط اقليمي و محيطي ايران از يك طرف و برآورد هيئت بين الدول تغيير اقليم در ارتباط با افزايش اين رخداد در عرض هاي مشابه ايران، برنامه ريزي دقيق تر براي كاهش پيامد مفيد است.