عنوان مقاله :
بررسي و پايش خشكسالي ايستگاههاي منتخب ايران
پديد آورندگان :
سبحاني ، بهروز دانشگاه محقق اردبيلي - گروه جغرافياي طبيعي، اقليم شناسي , صفريان زنگير ، وحيد دانشگاه محقق اردبيلي - گروه جغرافياي طبيعي، اقليم شناسي
كليدواژه :
تحليل آماري , مخاطره , مدلهايRBF و ANFIS , شبيهسازي , فازيسازي
چكيده فارسي :
خشكسالي از جمله مخاطرات طبيعي مي باشد كه در دهه هاي گذشته كشور ايران را با مشكلات و مخاطرات محيطي جدي زيادي مواجع كرده است از جمله اين مناطق، بخش هاي جنوبي ايران ميباشد. پژوهش هاي صورت گرفته در منطقه جنوبي ايران در زمينه مدل سازي آماري خشكسالي به ندرت و خيلي ناچيز مي باشد. بنابراين هدف از پژوهش حاضر فازي سازي شاخص S.M.S، مدلسازي و پيش بيني خشكسالي در نيمه جنوبي ايران مي باشد.براي انجام اين پژوهش از داده 29 ساله دما و بارش در 28 ايستگاه سينوپتيك در نيمه جنوبي ايران در بازه زماني (2018-1990) استفاده شد. در اين پژوهش، ابتدا سه شاخص خشكسالي SPI, MCZI, SETجداگانه محاسبه و تركيب شده و شاخص فازي S.M.S به دست آمد سپس در دو مدل شبكه عصبي ANFISو RBFدر نرم افزار MATLABمقايسه و مدل سازي و براي 16 سال آينده پيش بيني شدند و در نهايت با استفاده از مدل تصميم گيري چند متغيره TOPSISمناطق درگير خشكسالي براي سال هاي آتي يعني 16 سال آينده اولويت سنجي شدند. يافته هاي پژوهش نشان داد شاخص جديد فازي سه شاخص مذكور خشكسالي را با دقت قابل قبول در خود منعكس كرد. در ارزيابي دو مدل ANFISو RBF، مدل RBFبا مقدار RMSEبرابر با 1.15 و مقدار R2برابر با 0.99 بيشترين دقت را نسبت به مدل ANFISبراي پيش بيني به خود اختصاص داد. براساس شاخص فازي S.M.S ايستگاه هاي مانند كرمان، ياسوج و آبادان به ترتيب با درصد خشكسالي (0.99، 0.97 و 0.89) در مناطق مورد مطالعه بيش تر در معرض خشكسالي آينده قرار گرفتند. هم چنين براساس مدل Topsisنيز ايستگاه هاي مركزي و شمالي منطقه مورد پژوهش مانند كوهرنگ و صفاشهر به ترتيب (0.19 و 0.21) در سال هاي آتي در معرض خشكسالي با درصد كم تري قرار گرفتند.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي اقليم شناسي
عنوان نشريه :
پژوهش هاي اقليم شناسي