تاريخچه شناسايي مولكولي پوتي‌ويروس‌ها

پوتي ويروس ها يكي از بزرگترين خانواده ويروس هاي گياهي (Potyviridae) با بيشترين اهميت اقتصادي هستند. پوتي ويروس ها داراي پيكره ي رشته اي، خمش پذير و ساختار ژنومي آر.ان.اي تك رشته اي با قطبيت مثبت هستند و 183 گونه دارند. امروزه از سنجش هاي بيولوژيكي، سرولوژيكي و مولكولي براي غربالگري پوتي ويروس ها استفاده مي شود. اين مقاله كاربرد روش هاي مختلف مربوط به شناسايي پوتي ويروس هايي كه در ايران و جهان باعث ايجاد آلودگي طيف وسيعي از گياهان مي شوند، مرور مي شود. استفاده از آغازگرها به خصوص آغازگرهاي دژنره نه تنها رديابي سريع پوتي ويروس ها را تسهيل كرده بلكه توالي يابي قسمتي از ژنوم و تاكسونومي اين ويروس ها را نيز امكان پذير ساخته است. امروزه سيستم TaqMan توسعه يافته و مي تواند تعداد نسخه هاي اوليه آر.ان.اي پوتي يروس ها را در گياهان آلوده نسبت به گياهان سالم نشان دهد. فناوري ترانسكريپتوم واكنش هاي پيچيده بين پروتئين هاي چندمنظوره ي پوتي ويروس ها و ارتباط آنها با پروتئين هاي ميزبان را نشان مي دهد. اين روش در تشخيص پاسخ هاي مولكولي و فيزيولوژيكي گياه آلوده به پوتي ويروس ها و همچنين تكامل و فيلوژني آنها نقش دارد. فناوري كريسپر يكي از روش هاي موثر و جديد ويرايش هدفمند ژنوم است كه در جهت ارتقاي كيفيت و عملكرد گياهان و ايجاد صفات جديد در آنها استفاده مي شود. از اين روش مي توان براي توليد گياهان مقاوم به پوتي ويروس ها استفاده كرد.