پديد آورندگان :
علائي خرايم، سارا دانشگاه محقق اردبيلي - گروه روان شناسي، اردبيل، ايران , بشرپور، سجاد دانشگاه محقق اردبيلي - گروه روان شناسي، اردبيل، ايران , حاجلو، نادر دانشگاه محقق اردبيلي - گروه روان شناسي، اردبيل، ايران , نريماني، محمد دانشگاه محقق اردبيلي - گروه روان شناسي، اردبيل، ايران
چكيده فارسي :
هدف: اين تحقيق با هدف طراحي و آزمون الگويي از پيشايندهاي خانوادگي (الگوي ارتباطي خانواده شامل ﺟﻬتﮔﯿﺮي گفت و شنود و ﺟﻬتﮔﯿﺮي همنوايي، تعارضات خانوادگي و مذهبي بودن والدين) و فردي (عزت نفس، خودكارآمدي و تاب‌آوري) گرايش به مصرف مواد در دانشجويان دانشگاه محقق اردبيلي انجام شد. روش: مطالعه حاضر توصيفي-همبستگي از نوع مدل‌سازي معادلات ساختاري بود. جامعه آماري اين پژوهش شامل همه دانشجويان دانشگاه محقق اردبيلي در سال تحصيلي 1397-1398 بود. از بين اين جامعه، 347 نفر به شيوه نمونه گيري خوشه‌اي انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسش نامه الگوي ارتباطات خانواده، خرده مقياس تعارضات خانوادگي، پرسش نامه مذهبي بودن والدين، مقياس عزت نفس، پرسش نامه ﺳﺮﻣﺎيﻪ روان شناختي و ﻣﻘﯿﺎس ﭘﺬيﺮش اﻋﺘﯿﺎد استفاده شد. داده‌ها با روشهاي همبستگي پيرسون و مدل سازي معادلات ساختاري تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: جهتگيري گفت و شنود، جهتگيري همنوايي، تعارضات خانوادگي، عزت نفس و خودكارآمدي اثرات مستقيم معناداري بر گرايش به مصرف مواد داشتند، اما مذهبي بودن والدين و تاب‌آوري اثرات مستقيم معناداري بر گرايش به مصرف مواد نداشتند. عزت نفس در رابطه بين جهتگيري گفت و شنود، جهت گيري همنوايي، تعارضات خانوادگي و مذهبي بودن والدين با گرايش به مواد نقش ميانجي داشت. خودكارآمدي در رابطه بين مذهبي بودن والدين و گرايش به مصرف مواد داراي نقش ميانجي بود، اما تاب‌آوري در زمينه اين روابط داراي نقش ميانجي نبود. نتيجه‌گيري: در مجموع مدل ارائه شده در تحقيق از برازش قابل قبول و مناسب برخوردار بود و مي‌تواند به عنوان الگويي مناسب در طراحي و تدوين برنامه‌هاي پيشگيرانه براي گرايش به مصرف مواد مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Objective: The aim of this study was to design and test a model of familial (family communication pattern including conversation orientation and conformity orientation, family conflicts and parental religiosity) and individual (self-esteem, self-efficacy and resilience) factors of substance use tendency in students of University of Mohaghegh Ardabili. Method: The present study was descriptive-correlational of structural equation modeling type. The statistical population of this study included all students of University of Mohaghegh Ardabili in the academic year 2018-2019. From this population, 347 people were selected by cluster sampling. To collect data, the family communication pattern questionnaire, the family conflict subscale; the questionnaire of parental religiosity, the self-esteem scale, the psychological capital questionnaire, and the addiction acceptance scale were used. The data were analyzed by Pearson correlation and structural equation modeling methods. Results: Conversation orientation, conformity orientation, family conflicts, self-esteem, and self-efficacy had significant direct effects on substance use tendency, but parental religiosity and resilience did not have any significant direct effects on substance use tendency. Self-esteem mediated the relationships of conversation orientation, conformity orientation, family conflicts, and parental religiosity to substance use tendency. Self-efficacy mediated the relationship between parental religiosity and substance use tendency, but resilience did not mediate these relationships. Conclusion: In general, the model presented in the research had an acceptable and appropriate fit and can be used as a suitable model in designing and formulating preventive programs for substance use tendency.
