نقش سياست‌هاي ‌مالي برشكل‌گيري همگرايي اقتصاد ايران در شرايط تعهدي

The Role of Fiscal Policies in Shaping Iran's Economic Convergence under Commitment

لازمه شكل‌گيري فرآيند همگرايي هر كشور، ارتقاء فن‌آوري، جذب سرمايه‌هاي داخلي و خارجي، مشاركت در بازارهاي خارجي و وجود زيرساخت‌هاي اقتصادي و اجتماعي است، از طرفي وجود شرايط تحريمي (تعهدي) حاكم بر اقتصاد ايران در طي سال‌هاي اخير اهميت نقش دولت و سياست‌هاي مالي برشكل‌گيري را برجسته مي‌نمايد. در اين مقاله، الگو‌هاي همگرايي غير شرطي بتا، همگرايي شرطي بتا و همگرايي سيگما در فاصله سال‌هاي 1397-1350 از روش گشتاورهاي تعميم‌يافته تخمين زده شده است. نتايج حاكي از وجود همگرايي غيرشرطي و شرطي‌بتا و نيز همگرايي سيگما در اقتصاد ايران است. با توجه به تخمين همگرايي شرطي بتا بهترين سناريو كه باعث رشد سرعت همگرايي اقتصادي در شرايط تعهدي مي‌گردد، تامين مخارج دولتي از ماليات بردرآمد است. نتايج تحقق همگرايي سيگما مبين اين امر است كه تحريم‌ها كه سبب ايجاد شرايط تعهدي مي‌گردد، همانند يك شوك تصادفي در اقتصاد بي‌ثباتي و خروج از حالت تعادل را رقم زده‌اند و به لحاظ اينكه اقتصاد در ابتدا داراي همگرايي شرطي و غير شرطي بتا بوده، با اجراي سياست‌هاي مالي بهينه تأثيرات شوك مزبور در طول زمان بر طرف خواهد شد. از اين‌رو، حركت سياست‌هاي اقتصادي و مالي كشور در مسير ثبات اقتصادي و كاهش التهاب بايد مورد توجه قرار گيرند.

The convergence process of each country requires the promotion of technology, the attraction of domestic and foreign capital, participation in foreign markets and the existence of economic and social infrastructures. On the other hand, the existence of sanctions (Commitment) imposed on the Iranian economy during recent years has given an important role to the government and the fiscal policies. In this paper, models of unconditional beta convergence, beta conditional convergence and sigma convergence during 1971-2018 are estimated by GMM method. The results detect the existence of unconditional and conditional beta convergence as well as sigma convergence in the Iranian economy. According to Beta conditional convergence estimates, the best-case scenario that speed up rapidity of economic convergence in commitment terms is the provision of government expendutures and tax revenues. The results of Sigma's convergence show that the sanctions that create commitment are like a random shock to the economy and instability and exit from equilibrium, given that the economy initially has conditional and unconditional beta convergence; by implementing optimal financial policies the effects of these shocks will be eliminated over time. Therefore, the economic and fiscal policies should be considered in the direction of economic stability.