اثر تيمارهاي فيزيكي و شيميايي بر شكستن خواب بذر تاتوره (Datura stramonium L.)

تاتوره يك گياه دارويي بسيار مهم جهت توليد انواع آلكالوئيد مي باشد. طولاني بودن خواب بذر و مشكل جوانه‌زني بذور آن، عمده ترين مانع براي تكثير خارج فصل اين گياه مي باشد. بر اين اساس، اين پژوهش به منظور رفع مشكل جوانه زني تاتوره، به‌صورت يك آزمايش فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح پايه كاملا تصادفي با 3 تكرار انجام شد. عامل اول شامل دو اكوتيپ تاتوره (همدان و اصفهان)، عامل دوم شامل سه سطح تيمارهاي فيزيكي شكست خواب ( شامل تيمارهاي عدم خراش دهي؛ خراش‌دهي با كاغذ سمباده و گرمادهي مرطوب حمام بن ماري به مدت 7 روز در دماي 60 درجه سانتي گراد؛ خراش‌دهي با كاغذ سمباده و سرمادهي خشك بمدت 7 روز در دماي 4 درجه سانتي گراد) و عامل سوم شامل پنج سطح تيمارهاي شيميايي شكست خواب (عدم كاربرد تيمار شيميايي [قرار دادن بذور در آب مقطر از زمان شروع آزمايش تا انتهاي آن]؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقيقه؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقيقه + جيبرلين 500 قسمت در ميليون بمدت 48 ساعت؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقيقه + نيترات پتاسيم 300 قسمت در ميليون (قرار دادن بذور در محلول نيترات پتاسيم از زمان شروع آزمايش تا انتهاي آن)؛ سود20 درصد بمدت 90 دقيقه + جيبرلين 500 قسمت در ميليون بمدت 48 ساعت + نيترات پتاسيم 300 قسمت در ميليون بودند) بود. نتايج نشان داد كه اثر متقابل بين اكوتيپ ها و تيمارهاي مختلف شكست خواب، براي بيش ترصفات بجز صفات تعداد برگ در بوته، وزن تر ريشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن تر ساقه‌چه معني دار شد. طبق نتايج بدست آمده، تيمار شيميايي سودسوز آور ۲۰ درصد و جيبرلين ۵۰۰ قسمت در ميليون، بهترين تيمار شكست خواب براي بذر تازه برداشت شده گياه تاتوره بود. بنابراين، استفاده از تيمار فوق، بدون داشتن خسارتي معني دار بر بذور، جهت شكست خواب بيش از 70 درصدي بذور اين گياه توصيه مي‌شود. به طور كلي مشخص شد كه تيمارها شيميايي در مقايسه با تيمار فيزيكي بر شكست خواب بذر تاتوره موثرتر بود و عامل اصلي شكست خواب و تحريك رشد رويشي گياه چه هاي حاصله تيمار شيميايي تركيبي سود بهمراه جيبرلين بود.