جايگاه يقين در برهان نظم

يكي از راه‎هاي فكري خدا شناسي كه براي عموم انسان‎ها قابل فهم است، تفكر در پديده‎‏هاي عالم طبيعت است كه از جهات گوناگون (حدوث، حركت و...) مي‎تواند راهگشاي انسان در شناخت آفريدگار جهان باشد. يكي از برجسته‎ترين و نمايان‎ترين آنها، نظم و اتقان حاكم بر جهان است. از برهان نظم، تقريرهاي مختلفي ارائه شده است كه تقرير آن بر پايه قانون احتمالات، از آن جمله است. استاد شهيد مطهري در آثار خود به تبيين اين تقرير از برهان نظم پرداخته است؛ چنان‌كه آن را بر اساس قانون سنخيت علي و معلولي نيز تقرير و تبيين كرده است. يقين حاصل از برهان نظم بر پايه قانون احتمالات، يقين معرفت‎شناختي و منطقي است، نه يقين روان‎شناختي كه فاقد اررش منطقي و معرفت‎شناختي است. البته، يقين مزبور، يقين بالمعني الاخص كه در اوليات و فطريات وجود دارد نمي‎باشد، بلكه يقيني است در تراز يقين موجود در متواترات، تجربيات و حدسيات. اما يقين حاصل از برهان نظم بر اساس اصل سنخيت، يقين بالمعني الاخص و همپايه يقين در اوليات و فطريات منطقي است. در اين نوشتار، دو تقرير مزبور از برهان، تبيين و بررسي شده و به اشكالاتي كه بر تقرير برهان نظم بر اساس قانون احتمالات وارد شده، پاسخ داده شده ا ست.