اثر تغيير تقاضاي نهايي بر ارزش افزوده با تاكيد بر نقش صادرات: كاربرد مدل داده- ستانده در دوره 1390-1395

The Effect of final Demand Changes on Value-Added with emphasizing the role of export: Application of input-output model during 2011-2016

افزايش تقاضاي نهايي در اقتصاد از متغيرهاي اثرگذار بر رشد توليد و ارزش افزوده به شمار مي­رود. بر اين اساس هدف از اين مطالعه بررسي اثر اجزاي تقاضاي نهايي بر تغييرات ارزش افزوده با تاكيد بر نقش صادرات بين دو سال1390 و 1395 با استفاده از رهيافت تجزيه ساختاري (SDA) در مدل داده-ستانده مي­باشد. پايه ­هاي آماري اين مطالعه دو جدول داده- ستانده 1390 و 1395 كشور هستند. نتايج مدل نشان مي‌دهد كه تغيير ساختار صادرات (با ثابت بودن حجم صادرات) بين دو سال مورد مطالعه موجب افزايش ارزش افزوده كل اقتصاد به ميزان 31/73662 ميليارد ريال شده است. كاهش حجم صادرات بين دو سال نيز باعث كاهش ارزش افزوده كل اقتصاد به ميزان 2/12443 ميليارد ريال شده است. بيش‌ترين اثر مثبت تغيير ساختار صادرات متعلق به سه بخش «حمل و نقل و ارتباطات»، «عمده فروشي و خرده فروشي» و «آب، برق و گاز» بوده است. ارزش افزوده اين سه بخش در اثر اين عامل به ترتيب 94/92481، 52/88672 و 77/45720 ميليارد ريال افزايش يافته است. از سوي ديگر، ارزش افزوده دو بخش «نفت خام و گازطبيعي» و «محصولات شيميايي، لاستيك و پلاستيك» بيش‌ترين اثر منفي را از تغيير ساختار صادرات پذيرفته‌اند. ارزش افزوده اين بخش‌ها در اثر اين عامل به ترتيب 29/260550 و 67/12312 ميليارد ريال كاهش يافته است.

Increasing final demand in the economy is one of the variables affecting production and value-added growth. Accordingly, the purpose of this study is to investigate the effect of final demand components on changes of value-added with emphasis on the role of exports between 2011 and 2016 using the Structural Decomposition Analysis (SDA) approach in the input-output model. The statistical bases of this study are two input-output tables of 2011 and 2016. The results of the model showed that the change in the structure of exports (with the volume of exports being constant) between the two years under study has increased the value added of the whole economy by 73662.31 billion Rials. The decrease in the volume of exports between the two years has also reduced the added value of the whole economy by 12443.2 billion Rials. The most positive effect of restructuring belonged to the three sectors of "transportation and communications", "wholesale and retail" and "water, electricity and gas". The value- added of these three sectors due to this factor has increased 92481.94, 88672.52 and 45720.77 billion Rials, respectively. On the other hand, the value-added of the two sectors "crude oil and natural gas" and "chemical, rubber and plastics" have the greatest negative effect of the restructuring of exports. The value- added of these sectors due to this factor has decreased by 260550.29 and 12312.67 billion Rials, respectively.