پديد آورندگان :
كشاورزي، نسرين دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، بوشهر، ايران , محمودي، مرضيه دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - مركز توسعه تحقيقات باليني - گروه آمار و اپيدميولوژي، بوشهر , جوادزاده، همام الدين دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، بوشهر، ايران , رئيسي، مهنوش دانشگاه علوم پزشكي بوشهر - گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، بوشهر، ايران
چكيده فارسي :
اهداف: اكثر زنان رفتارهاي مديريت استرس را به خوبي انجام نمي دهند. شناخت مهمترين تعيين كننده‌هاي رفتاري بر اساس اين الگو در طراحي مداخلات آموزشي مي‌تواند سودمند واقع شود. بنابراين مطالعه حاضر با هدف تعيين وضعيت مديريت استرس در زنان ميانسال شهر بوشهر بر اساس سازه هاي الگوي فرانظري انجام گرفت.
ابزار و روش ها: پژوهش حاضر يك مطالعه ي توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي بود كه در سه ماهه اول سال 1398 بر روي 600 نفر از زنان ميانسال تحت پوشش مراكز خدمات جامع سلامت شهر بوشهر با نمونه‌گيري طبقه‌اي انجام شد. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مبتني بر سازه‌هاي الگوي فرانظري و مراحل تغيير مديريت استرس بود كه پس از انجام روايي-پايايي مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از تحليل واريانس يكطرفه و آزمون تعقيبي توكي در نرم افزار SPSS ver.20 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
يافته ها: كمترين و بيشترين ميانگين نمره مديريت استرس در زنان مورد مطالعه به ترتيب مربوط به مرحله پيش‌تفكر (3.79±13.64) و نگهداشت (4.10±22.58) بود. ميانگين نمره خودكارآمدي در طي مراحل تغيير از پيش‌تفكر (6.80±15.71) تا نگهداشت (5.09±33.06) روند صعودي داشت و اين ميانگين نمره در مراحل پيش‌تفكر ، تفكر و آمادگي به طور معناداري كمتر از مراحل عمل و نگهداشت بود (0.001>P). منافع درك شده نيز به طور معناداري در مرحله پيش‌تفكر (4.88±13.18) كمتر از ديگر مراحل و در مرحله نگهداشت (3.46±20.58) بيشتر از مراحل غير فعال اعم از پيش تفكر، تفكر و آمادگي بود (0.001>P). موانع درك شده به ترتيب در مراحل بالاتر تغيير به طور معناداري كاهش يافت (0.001>P). در خصوص فرايندهاي تغيير نيز نتايج حاكي از آن بود كه آگاهي افزايي، ارزيابي مجدد محيط، خودارزيابي مجدد، كنترل محرك، شرطي سازي متقابل، آزادي اجتماعي، روابط ياري رسان، مديريت تقويت و خودرهاسازي به طور معناداري در مراحل پيش‌تفكر و تفكر كمتر از مراحل عمل و نگهداشت بودند (0.001>P).
نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه دلالت بر اهميت سازه هاي الگوي فرانظري در پيشبرد افراد به مراحل بالاتر تغيير دارد. بر اين اساس طراحي و اجراي مداخلات آموزشي مبتني بر سازه هاي الگوي فرانظري جهت ارتقاء رفتارهاي مديريت استرس، پيشنهاد مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Aims: The present study aimed to investigate the relationship between self-efficacy, decision-making balance, and change processes with stress management in middle-aged women.
Instrument & Methods: This cross-sectional study was performed in 2019 on 600 middle-aged women covered by Bushehr Comprehensive Health Services Centers. The method of sampling was stratified. Data was gathered by demographic questionnaire and TTM based questionnaire, including self-efficacy, decisional balance (perceived barriers and benefits), processes of change, and stage of changes. Data were analyzed using ANOVA and Tukey post hoc test in SPSS 20 software.
Findings: The lowest and highest mean stress management scores were in the women in pre-contemplation (13.64±3.79) and maintenance (22.58±4.10), respectively. The mean score of self-efficacy in the women during the stages of change from pre-contemplation (15.71±6.80) to maintenance (33.06±5.09) was upward, and this average score in the stages of pre-contemplation, contemplation, and preparation was significantly lower than the stages of action and maintenance (p<0.001). Regarding processes of change, consciousness-raising, dramatic relief, environmental reevaluation, self-evaluation, social liberation, self-liberation, stimulus control, counter conditioning, helping relationships, and reinforcement management are significantly lower pre-contemplation and contemplation than action and maintenance (p<0.001).
Conclusion: The results indicate the importance of TTM constructs in advancing individuals to higher levels of change. Based on this, it is recommended to design and implement educational interventions based on TTM to improve stress management behaviors.
