پديد آورندگان :
داداشي تنكابني، نيلوفر دانشگاه علوم پزشكي مشهد - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت - دانشكده بهداشت - گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت" و" ، مشهد، ايران ۲- ، دانشگاه علوم پزشكي مشهد - دانشكده بهداشت - گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، مشهد، ايران , پيمان، نوشين دانشگاه علوم پزشكي مشهد - دانشكده بهداشت - گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، مشهد، ايران , خنده رو، منصوره دانشگاه علوم پزشكي مشهد - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت - دانشكده بهداشت - گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت" و" ، مشهد، ايران
چكيده فارسي :
اهداف: بارداري دوران مهمي از زندگي يك زن است و رشد جنين و سلامتي او بستگي به سلامت و تغذيه خوب مادر دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسي مطالعات انجام شده مبتني بر الگوها و نظريه هاي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت در مداخلات تغذيه اي بر روي زنان باردار در ايران، به شيوه نظام مند انجام شده است.
اطلاعات و روش ها: به منظور دستيابي به مقالات فارسي داخل كشور و مقالات ايراني چاپ شده در خارج از كشور، بانك هاي داخلي مرتبط(magiran،، SID،IranDoc)، خارجي( Web of Science، Scopus،Proquest ، PubMed، Medlibe) و همچنين موتور جستجوگر Google Scholar بدون محدوديت زماني بر اساس بيانيه PRISMA جستجو انجام گرديد. براي جلوگيري از سوگيري در مطالعه، جستجو، انتخاب مقالات، ارزيابي كيفي مقالات و استخراج داده ها توسط دو نفر از محققان به صورت كاملا مستقل از هم انجام شد. هر گونه اختلاف نظر بين محقق، توسط نفر سوم مورد بررسي قرار گرفت. و در نهايت 8 مقاله داراي معيار ورود به مطالعه مورد بررسي قرار گرفت.
يافته ها: از 8 مطالعه بررسي شده، 4 مطالعه مبتني بر مدل مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي، 2 مطالعه مبتني بر نظريه ي شناختي اجتماعي، 1 مطالعه مبتني بر مدل بزنف و 1 مطالعه مبتني بر مدل ارتقاي سلامت پندر انجام شده بود. مدل اعتقاد بهداشتي بيشترين كاربرد و كارايي را در بهبود متغيرهاي مورد مطالعه به خود اختصاص داد. پيامد مداخلات طيف گسترده اي از بهبود در وضعيت سازه ها و ارتقاي رفتارهاي تغذيه اي زنان باردار را شامل مي شد.
نتيجه گيري: برنامه مداخلات مبتني بر مدل ها و نظريه هاي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت نقش بسيار مهمي در ارتقاي رفتارهاي تغذيه اي زنان باردار از خود نشان مي دهند. از اين رو، توجه به ساير الگوها و نظريه هاي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت مي تواند مفيد باشد.
چكيده لاتين :
Aims: Pregnancy is an important part of a woman's life, and the growth of the fetus and its health depend on the health and well-being of the mother. Therefore, this study aimed to systematically investigate the studies conducted based on models and theories of health education and health promotion in pregnant women's nutritional interventions in Iran.
Information & Methods: In order to access Persian articles in Iran and Iranian articles published abroad, related domestic banks (Magiran, SID, IranDoc), foreign (Web of Science, Scopus, Proquest, PubMed, Medlibe) as well as Google Scholar search engine, the search was conducted between 1990 and 2019. The Cochrane checklist was used to evaluate the quality of the articles. To avoid bias in the study, the data were analyzed by two researchers entirely independently. Any disagreement between the researchers was examined by a third party.
Finding: Out of 203 articles, finally, eight articles entered the final list. Thus, the final articles were based on the model of Health Belief, Social Cognitive Theory, BASNEF model, and Pender model of health promotion. The Health Belief Model was most used to improve the studied variables.
Conclusion: Intervention program based on Models of health education and health promotion has a vital role in promoting the nutritional behaviors of pregnant women. Hence, paying attention to other models and theories of health education and health promotion can be helpful.
