كليدواژه :
روايي , اعتبار , تحليل عاملي , «اس. سي. ال. -90- آر.» , نشانه‌هاي بيماري
چكيده فارسي :
مقدمه: يكي از ابزارهايي كه در روانشناسي، كاربردهاي متعدد باليني و پژوهشي را به‌خود اختصاص داده‌است، سياهۀ بازنگري‌شدۀ 90 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري مي‌باشد. استفاده از اين ابزار نيازمند وارسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي در نمونه‌هاي باليني و غيرباليني است. از طرفي، به‌دليل وقت‌گير بودن اجراي نسخۀ اصلي اين پرسشنامه، استفاده از نسخ كوتاه اين ابزار گسترش يافته‌است. از جمله نسخه‌هاي كوتاه «اس. سي. ال. – 90 - آر.» كه مورد عنايت پژوهش‌هاي متعددي قرار داشته‌اند، سياهۀ 27 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري «اس. سي. ال. - 27»، سياهۀ 25 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري هاپكينز «اِيچ. اس. سي. ال. - 25»، پرسشنامۀ كوتاه نشانه‌هاي بيماري «بي. اس. آي. - 18»، سياهۀ 14 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري «اس. سي. ال. - 14»، سياهۀ 10 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري هاپكينز «اِيچ. اس. سي. ال. - 10»، سياهۀ 9 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري «اس. سي. ال. - 9» و سياهۀ 6 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري «اس. سي. ال. - 6» هستند. بر اين اساس، هدف پژوهش حاضر، تعيين ويژگي‌هاي روان‌سنجي نسخه‌هاي كوتاه يادشده از «اس. سي. ال. – 90 - آر.» در يك نمونۀ غيرباليني ايراني بوده‌است.
روش: در راستاي دستيابي به هدف اشاره‌شده، پس از آماده‌سازي نسخۀ فارسي سياهۀ بازنگري‌شده 90 گويه‌اي نشانه‌هاي بيماري، اين سياهه روي 513 نفر از دانشجويان كارشناسي و كارشناسي ارشد (و دكتري حرفه‌اي) دانشگاه شاهد اجرا شد. نمونه‌اي به حجم 44 نفر از دانشجويان دانشگاه شاهد جهت محاسبۀ ضريب بازآزمايي نسخه‌هاي كوتاه «اس. سي. ال. – 90 - آر.»، انتخاب و آزمون با رعايت فاصلۀ زماني دو هفته براي بار دوم در بين اين نمونه، اجرا گرديد. بررسي روايي همگراي ابزارهاي يادشده، با استفاده از پرسشنامه‌هاي زير صورت پذيرفت: مقياس 21 گويه‌اي افسردگي، اضطراب و استرس، پرسشنامۀ اضطراب بك، پرسشنامۀ افسردگي بك، پرسشنامۀ 28 گويه‌اي سلامت عمومي، پرسشنامۀ 7 سؤالي اضطراب فراگير، مقياس عاطفۀ مثبت و منفي، پرسشنامۀ سوگيري مذهبي شعيري، مقياس ترس از ارزيابي منفي، مقياس عزت‌نفس روزنبرگ، پرسشنامۀ كوتاه اضطراب سلامت. وارسي روايي سازۀ نسخه‌هاي كوتاه «اس. سي. ال.»، با بهره‌گيري از روش تحليل‌عاملي تأييدي و با استفاده از نرم‌افزارهاي «اس. پي. اس. اس. - 23» و «اِي. ام. اُ. اس. - 18» انجام شد.
نتايج: نتايج حاصل از تحليل آماري داده‌ها، مقادير قابل‌قبول و معناداري از روايي ابعاد مربوط به هريك از نسخه‌هاي كوتاه سياهۀ«اس. سي. ال. – 90 - آر.» را در نمونه‌هاي غيرباليني نشان داد. اعتبار ابعاد نسخه‌هاي مختلف «اس. سي. ال.» با استفاده از روش آلفاي كرونباخ بين 0.84 براي نسخۀ «اس. سي. ال. - 9» و 0.92 براي نسخۀ «اِيچ. اس. سي. ال. - 25»، و با استفاده از روش بازآزمايي بين 0.81 براي نسخه‌هاي «بي. اس. آي. - 18» و « اس. سي. ال. - 6» و 0.84 براي نسخه‌هاي «اِيچ. اس. سي. ال. - 25» و «اِيچ. اس. سي. ال. - 10»، به‌دست آمد. هم‌چنين ساختارهاي عاملي استاندارد هريك از آن‌ها در نمونه‌هاي غيرباليني ايراني از طريق تحليل‌عاملي تأييدي با ريشۀ ميانگين مربعات خطاي برآورد «آر. ام. اس. اي. اِي.» بين 0.036 براي نسخۀ « اس. سي. ال. - 9» و 0.055 براي نسخۀ « اس. سي. ال. - 14»، تأييد گرديد.
بحث و نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي پژوهش، مي‌توان در پژوهش‌هاي روانشناختي و تلاش‌هاي باليني از نسخه‌هاي كوتاه اين سياهه استفاده نمود. هرچند نتايج كنوني، جديد و قابل‌توجه‌اند، اما براي تكميل آن‌ها، وارسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي در نمونۀ باليني نيز ضروري است.
چكيده لاتين :
Introduction: SCL-90-R is one of the psychological instruments occupied for numerous clinical and research applications. Using this instrument needs to investigate psychometric properties in clinical and non-clinical samples. On the other hand, using short versions of SCL-90-R has been developed because of time consuming to fulfill the original version. Among the short forms of SCL-90-R attended by numerous reseach include SCL-27, HSCL-25, BSI-18, SCL-14, HSCL-10, SCL-9 and SCL-6. So, the goal of this research has been determining the psychometric properties of the mentioned short forms of SCL-90-R in a non-clinical sample in Iran.
Method: To achieve this aim, the comparison between some common Persian translations of SCL-90-R and the original version was conducted. Then, the final translated version of ScL-90-R was ready. Then SCL-90-R was conducted on a sample of 513 bachelor, master and M.D. students of Shahed University. In order to calculate the coefficient of retesting the inventory, a sample of 44 students selected randomly and the inventory was conducted in accordance with the period of two weeks for the second time among them. To check convergent validity of the checklist, the following questionnaires were used: DASS-21, BAI, BDI-II, GHQ-28, GAD-7, PANAS, religious orientation questionnaire (Shams), BFNE, RSES and SHAI-18. To investigate the construct validity of the BSI-18, the exploratory factor analysis was used.
Results: The results of the data analysis indicated acceptable and significant values of validity and reliability of dimensions of SCL short forms in non-clinical samples. The reliability of different versions of SCL was obtaind between 0.84 for SCL-9 ans 0.92 for HSCL-25according to internal consistency method, and between 0.81 for both BSI-18 and SCL-6, and 0.84 for both HSCL-25 and HSCL-10 according to retest method. Facorial structures were also confirmed in non-clinical samples according to confirmatory factor analysis with RMSEA between 0.036 for SCL-9 and 0.055 for SCL-14.
Discussion and Conclusion: Based on the research findings, the SCL short versions could be used in psychological research and clinical efforts. However, the current results are novel and notable, but it is essential to examine psychometric properties in clinical samples.
