تاثير تغيير اقليم بر مهاجرت روستاييان در ايران: كاربرد رويكرد Panel VAR

نگرش انسان به اقليم و تغييرات آن، به چالشي بزرگ در درك فعل و انفعالات اقليم و جامعه تبديل شده و توجه به مطالعات سازگاري انسان با تغيير اقليم را افزايش داده است. هرچند رابطه بين تغيير اقليم و كشاورزي به خوبي اثبات شده است اما بررسي رابطه آنها با مهاجرت هنوز ضعيف است. مهاجرت از روستا‌‌ها يكي از راهبرد‌هاي متداول مقابله با اثرات ناشي از تغيير اقليم است و خالي از سكنه شدن تعداد زيادي از روستا‌هاي ايران طي خشكسالي‌‌‌هاي پي در پي در چند دهه اخير يكي از شواهد موجود در اين امر است. در مطالعه حاضر تلاش شد كه با تكنيك اقتصادسنجي Panel VAR و داده‌هاي سال‌‌هاي 92-1381 استان‌‌‌هاي ايران رابطه بين متغير‌هاي اقليمي شامل ‌مي‌انگين دما، بارش سالانه و متغير اقتصادي ارزش افزوده با مهاجرت روستايي بررسي شود. نتايج حاكي از اثر معنادار تما‌مي‌ متغيرها بر مهاجرت است. مطابق با انتظار، همراه با كاهش بارندگي و بروز خشكسالي، مهاجرت روستايي افزايش ‌مي‌‌‌يابد. از طرف ديگر، افزايش ‌مي‌انگين دماي سالانه و گرم شدن زمين، با توجه به اثر منفي آن بر عملكرد محصولات كشاورزي، افزايش مهاجرت را در پي دارد. عوامل اقليمي، اثرات مشابهي بر ارزش افزوده بخش كشاورزي دارند. همچنين، ارزش افزوده بخش كشاورزي رابطه منفي با مهاجرت دارد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بيش از70 درصد از تغييرات مهاجرت روستايي توسط متغير‌هاي اقليمي، 24 درصد توسط خود مهاجرت و 4 درصد توسط ارزش افزوده كشاورزي توضيح داده مي‌شود. بنابراين، به خوبي ‌مي‌‌‌توان استنتاج كرد كه تغيير اقليم عامل بسيار اثرگذار بر مهاجرت روستايي است.