بررسي اثر تنش خشكي بر برخي خصوصيات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي كنجد (Sesamum indicum L.)

تنش خشكي در اكثر مناطق جهان مهم ترين عامل كاهش عملكرد گياهان زراعي محسوب مي شود. به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر برخي صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك گياه كنجد آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار اجرا شد. در اين آزمايش اثر سطوح مختلف تنش خشكي (سطح آبياري 5، 10، 15 و 25 درصد ظرفيت زراعي) بر ميزان فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني شامل: كاتالاز، پلي فنل اكسيداز، آسكوربات پراكسيداز، پراكسيداز، برخي رنگيزه‌هاي فتوسنتزي (كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل و كاروتنوئيدها)، برخي تعديل‌كننده‌هاي اسمزي شامل پرولين و همچنين برخي صفات مورفولوژيكي(تعداد برگ، طول ريشه، ارتفاع ساقه، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، وزن خشك ريشه، وزن تر ريشه، وزن تر اندام هوايي، وزن خشك اندام هوايي، وزن تر بوته، وزن خشك بوته) بررسي شد. پس از كشت گياه در گلدان، اعمال تنش خشكي (سطح آبياري 5، 10، 15 و 25 درصد ظرفيت زراعي) در مرحله گياهچه‌اي (چهار برگي) انجام گرديد و سپس صفات مورد مطالعه اندازه‌گيري شد. نتايج تجزيه آماري نشان داد كه تنش خشكي اثر معني داري در سطح يك درصد بر كليه صفات فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي داشت. با افزايش تنش خشكي (تا سطح  آبياري 5 درصد ظرفيت زراعي) كاهش در صفات مورفولوژيكي و رنگيزه هاي فتوسنتزي نسبت به سطح شاهد بيشتر شد. با افزايش سطوح تنش خشكي افزايش طول ريشه در گياه كنجد مشاهده شد، به طوري كه بيشترين طول ريشه مربوط به سطح آبياري 5 درصد ظرفيت زراعي و كمترين طول ريشه مربوط به سطح كنترل (سطح آبياري 25 درصد ظرفيت مزرعه) بود. بيشترين فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني و پرولين در بيشترين تنش خشكي (سطح آبياري 5 درصد ظرفيت زراعي) مشاهده گرديد. لذا براساس نتايج حاصله پيشنهاد مي شود كه ميزان رشد گياه در مراحل رشدي و نموي مختلف اندازه گيري و تأثير تنش در هر دوره مشخص گردد تا تفسير مناسبي از تأثير تنش بر روي گياه بدست آيد.