تحليل ارتباط ميان دو مفهوم هويت مكان و دلبستگي به مكان درفضاهاي باز شهري نمونه موردي: باغ ارم شيراز

ارتباط احساسي ميان انسان و مكان در حوزه هاي مختلفي مورد بررسي قرار گرفته است كه از جمله آنها در ادبيات معماري و شهرسازي است. ارتباط در سطوح مختلفي شكل گرفته و در قالب مفاهيم مختلفي نيز معرفي مي شود كه از جمله آنها مي توان به مفاهيم دلبستگي به مكان و هويت مكان اشاره نمود. تاكنون پژوهش هاي متعددي در ارتباط با هر كدام از موارد مذكور در حوزه ادبيات معماري و شهرسازي به انجام رسيده و نحوه نمود هر كدام از آنها در فضاهاي مختلفي مورد بررسي قرار گرفته است؛ اين در حالي است كه در ارتباط با چگونگي ارتباط نظري ميان اين دو مفهوم، پژوهشي صورت نگرفته است. با اين توضيح پژوهش حاضر در پي بررسي نحوه ارتباط ميان دو مفهوم دلبستگي به مكان و هويت مكان و نحوه نمود پذيري اين دو مفهوم در يك فضاي باز شهري به عنوان بستر ميداني تحقيق است. به همين منظور مجموعه باغ ارم شيراز به عنوان نمونه موردي تحقيق انتخاب و با بررسي نحوه نمود اين دو مفهوم براي كاربران اين فضا، چگونگي ارتباط ميان مفاهيم مذكور مورد تحليل قرار گرفته است. پژوهش حاضر تركيبي از روش هاي كمي و كيفي در گردآوري و تحليل داده ها است و در اين خصوص از روش هاي كتابخانه اي و ميداني به منظور گردآوري داده ها و از روش هاي تحليل محتوا و نيز آزمون هاي آماري به منظور تحليل آنها استفاده شده است. جامعه آماري در اين پژوهش، استفاده كنندگان از باغ ارم شيراز در فصول بهار و تابستان بوده و حجم نمونه در اين خصوص 326 نفر از اين افراد انتخاب شده است كه به صورت تصادفي در سطح باغ از آنها پرسش به عمل آمد. نتايج تحقيق حاكي از آن بود كه اولاً ميان دو مفهوم دلبستگي به مكان و هويت مكان در فضاهاي باز شهري، ارتباطي معنادار وجود دارد؛ به اين ترتيب كه افزايش دلبستگي به مكان باعث شكل گيري هويت مكان براي استفاده كنندگان مي شود. همچنين عواملي چون احساسات فردي، پيكره بندي فضايي و زمان، هم در شكل گيري دلبستگي به مكان و هم در شكل گيري هويت مكان، به ترتيب داراي بيشترين اولويت هستند؛ اين در حالي است كه عامل خاطرات و رويدادها در دلبستگي مكان و عامل كنش هاي اجتماعي موجود در محيط، تاثير بيشتري در شكل گيري هويت مكاني دارند.