بررسي تأثير محلول‌پاشي اپي‌براسينوليد بر فعاليت برخي آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان، نيترات ردوكتاز و رنگدانه‌هاي فتوسنتزي لوبيا تحت تنش خشكي

به منظور بررسي واكنش برخي پارامترهاي فيزيولوژيكي لوبيا و امكان افزايش عملكرد دانه اين گياه با كاربرد اپي‌براسينوليد تحت تنش خشكي، پژوهشي به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه‌ تحقيقاتي دانشكده‌ كشاورزي دانشگاه زنجان در سال زراعي 1395-1394 اجرا شد. در اين پژوهش، شرايط آبياري در دو سطح شامل آبياري مطلوب و اعمال تنش خشكي به عنوان عامل اصلي و دو ژنوتيپ‌ لوبيا شامل رقم كوشا و ژنوتيپ COS16 و چهار غلظت براسينواستروئيد شامل عدم مصرف (شاهد)، دو، چهار و شش ميكرومولار به‌صورت فاكتوريل در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. در مرحله‌ گلدهي، تنش خشكي اعمال شد و همزمان با اعمال تنش خشكي، بوته هاي لوبيا با براسينواستروئيد (اپي براسينوليد) محلول‌پاشي شد. نتايج نشان داد كه فعاليت آنزيم‌هاي آنتي اكسيدان تحت تنش خشكي به طور معني‌داري در مقايسه با شرايط آبياري مطلوب افزايش پيدا كرد، به‌طوري‎كه اعمال تنش خشكي به ترتيب باعث افزايش 38.89، 84.09، 40.46 و 27.37 درصد در فعاليت كاتالاز، گاياكول پراكسيداز، آسكوربات پراكسيداز و سوپراكسيد ديسميوتاز نسبت به آبياري مطلوب شد. همچنين بالاترين فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز، گاياكول پراكسيداز، آسكوربات پراكسيداز و سوپراكسيد ديسميوتاز با كاربرد غلظت‌هاي مختلف اپي‌براسينوليد در شرايط اعمال تنش خشكي حاصل شد. كاربرد اپي‌براسينوليد با افزايش فعاليت آنزيم‌ نيترات ردوكتاز و محتواي كلروفيل و كاروتنوئيدها باعث افزايش عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي لوبيا در هر دو شرايط آبياري مطلوب و تنش خشكي شد. بالاترين عملكرد دانه با كاربرد غلظت 2 ميكرومولار اپي براسينوليد با ميانگين‌ 2068.2 كيلوگرم بر هكتار به دست آمد. در بين ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه نيز رقم كوشا در شرايط آبياري مطلوب با ميانگين 3025.45 كيلوگرم بر هكتار بيشترين عملكرد دانه و ژنوتيپ COS16 در شرايط تنش خشكي با ميانگين 980.89 كيلوگرم بر هكتار كمترين عملكرد دانه را نشان دادند. بنابراين كاربرد اپي‌براسينوليد را به‏عنوان راهكاري جهت افزايش مقاومت به تنش خشكي و افزايش عملكرد دانه لوبيا در شرايط آبياري مطلوب و تنش خشكي مي‌توان پيشنهاد نمود.