عوامل اقتصادي و اجتماعي موثر بر اعتياد در ايران با تاكيد بر ادوار تجاري

در اين مقاله رابطه عوامل اقتصادي و اجتماعي با  نرخ شيوع مصرف مواد مخدر در بازه زماني 1394-1386 بررسي مي شود. به دليل نبود داده هاي كافي ابتدا يك سري زماني براي نرخ شيوع با استفاده از الگوهاي پروبيت و تعيين احتمال اعتياد افراد با مشخصه هاي دموگرافي مختلف براي 10 گروه سني و در سه گروه استان ها (با نرخ شيوع بالا، متوسط و كم)، برآورد و سپس روش داده هاي تركيبي استاني مورداستفاده قرار گرفت. نتايج بخش اول پژوهش نشان دهنده افزايش نرخ شيوع مصرف مواد  از حدود 3.7 درصد در سال 1386 به حدود 5.4 درصد در سال 1394 است. همچنين احتمال اعتياد مردان نسبت به زنان و افراد مجرد نسبت به افراد متاهل بيشتر بوده و احتمال اعتياد با بالا رفتن سطح تحصيلات كاهش مي يابد. نكته مهم آن كه بيشترين احتمال مصرف مواد در ميان مردان و زنان، مربوط به گروه سني 30 تا 45 سال است. همچنين در اين گروه سني  احتمال اعتياد افراد بيكار نسبت به افراد شاغل بيشتر است. نتايج بخش دوم پژوهش حاكي از آن است كه نرخ شيوع اعتياد با درآمد سرانه و سطح تحصيلات مردان رابطه منفي و معنادار و با تورم و ضريب جيني و طلاق رابطه مثبت و معنادار دارد. همچنين نتايج بر رابطه مثبت و معنادار نرخ شيوع اعتياد با شاخص فقر و بيكاري مردان دلالت دارد. از يافته هاي ديگر، رابطه منفي و معنادار نرخ شيوع اعتياد با مخارج سرانه حقيقي دولت است. رابطه مثبت ركود اقتصادي با نرخ شيوع دلالت بر مخالف چرخه اي بودن نرخ شيوع اعتياد در كشور دارد.