مدلسازي نرخ بيكاري در ايران: بيكاري ساختاري، تغييرات اشتغال بخشي و سياست پولي پيش‌بيني‌نشده

يكي از عوامل مهمي كه بر بيكاري ساختاري (طبيعي) اثرگذار است، تغيير اشتغال بين بخش‌هاي مختلف اقتصادي است، اما اين عامل در بسياري از مطالعات بازار كار مغفول است. در اين پژوهش، از شاخص انحراف‌ معيار تغيير شغل از يك رشته فعاليت به يك رشته فعاليت ديگر براي لحاظ تغييرات بخشي استفاده كرده‌ايم. داده‌هاي اصلي شامل سري زماني بيكاري فصلي سال‌هاي 1384 تا 1396 و داده‌هاي اشتغال براساس ۱۹ رشته فعاليت اقتصادي هستند. در مدلسازي نرخ بيكاري از متغيرهاي سياست‌پولي و مالي پيش‌بيني ‌نشده، انحراف معيار تغيير اشتغال بخشي و وقفه‌ي نرخ بيكاري استفاده شده ‌است. افزون بر آن، اثر شوك‌هاي طرف عرضه و تقاضا به تفكيك بيان شده‌اند. نتايج نشان مي‌دهد كه افزايش «انحراف‌ معيار تغيير اشتغال» اثر معناداري بر مقدار بيكاري ندارد. يك توضيح قابل قبول آن است كه در بازار كار ايران، نسبت نرخ بيكاران دائمي به كل بيكاران حدود 40 درصد است كه وجه غالب را در مقابل بيكاري فصلي و جابه‌جايي‌هاي بخشي دارد. اگر به‌جاي انحراف معيار تغيير اشتغال بخشي از «انحراف‌ معيار تخريب شغل يا شوك طرف تقاضاي نيروي كار» استفاده شود، اثر آن بر بيكاري منفي و معنادار و مستحكم برآورد مي‌شود. توضيح آن است كه در داده‌هاي ايران، تخريب شغل حائز اهميت بوده و در دوران رونق و ركود، حفظ و يا تخريب شغل بيشتر از استعفا يا جابه‌جايي نيروي كار تحت‌الشعاع قرار مي‌گيرد.