كليدواژه :
معتوه , مجنون , فقه شيعه و اهل‌سنت , نقصان عقل , ضمان معتوه
چكيده فارسي :
تبيين معناي عته و معتوه به‌عنوان يكي از واژگان پركاربرد و مصطلح فقهي و بررسي ملاك تشخَّص اين مفهوم به‌جهت تعيين مصاديق آن، امري ضروري است كه به‌عنوان هدف اين نوشتار انتخاب شده است. بررسي تعاريف لغوي و اصطلاحي، ارزيابي روايات موجود و تحليل كلام فقها ذيل بررسي اين روايات و كشف رابطۀ عته و جنون، شاكلۀ تدوين اين امر قرار گرفته است. انتخاب تنها مفهوم جنون به‌عنوان شاخصۀ عدم مجازات كيفري در كتاب قانون، ضرورت مفهوم‌شناسي عته به‌عنوان قرين جنون در فقه را دو‌چندان مي‌نماياند. ثمرة اين تحقيق، دست‌يافتن به تعريف معتوه با عنوان كلي «نقصان عقل» است كه نسبت آن با جنون در معناي مصطلح فقهي (هر عارضۀ دروني كه سبب اختلال در قواي عقلاني و قوۀ تميز در زمينۀ فعل ارتكابي شود)، عموم و خصوص من وجه است؛ لذا گروهي دچار اختلال رواني تحت‌عنوان معتوه همچون مجنون، با ملاك مشخص‌شده از طرف شارع از شمول تكليف و اعمال مجازات خارج مي‌شوند.
