بررسي ميزان رونويسي برخي ژن‌هاي مسير آلكالوئيد ايندول ترپنوئيدي پروانش (Catharanthus roseus) پس از محلول‌پاشي اسيد ساليسيليك

پروانش گياه زينتي و هميشه سبز است كه به واسطه ي دو تركيب آلكالوئيدي مهم وين بلاستين و وين كريستين در درمان بيماري سرطان كاربرد دارد. همچنين اين گياه از اهميت بسزايي در صنعت داروسازي برخوردار است. وين بلاستين و وين كريستين در مسير ترپنوئيد ايندول آلكالوئيدي (TIAs) به ميزان كم در گياه پروانش ساخته مي شوند. فراهم نبودن شرايط توليد اين دو ماده به صورت شيميايي و نيز ميزان توليد پايين در گياه سبب شده راهكارهاي عملي افزايش در مقدار اين دو آلكالوئيد از اهميت اقتصادي بالايي برخوردار باشد. به نظر مي رسد كه برخي محرك هاي رشد چون اسيد ساليسيليك بتوانند در افزايش اين تركيبات موثر باشند، در واقع اسيد ساليسيليك موجب فعال شدن سيستم دفاعي گياه مي گردد و كاربرد آن در شرايط عادي و در برخورد با تنش ها موجب بهبود عملكرد و افزايش محتواي كلي آلكالوئيدهاي وين بلاستين و وين كريستين مي گردد. به همين دليل در اين پژوهش، به بررسي ميزان بيان نسبي ژن هاي مسير TIAs در هر سه مسير ايندولي، ترپنوئيدي و آلكالوئيدي در طي محلول پاشي برگي اسيد ساليسيليك به غلظت mM 0.01 با استفاده از روش qRT PCR پرداخته شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه محلول پاشي اسيد ساليسيليك سبب كاهش ميزان رونويسي ژن سنتزكننده ي كوريسمات موتاز (Cm) كه اولين ژن در مسير فنوليكي و در رقابت با مسير TIAs است، شد. با اين حال، اين ميزان كاهش از نظر آماري معني دار نبود. همچنين در پژوهش حاضر ميزان رونويسي ژن هاي مسير TIAs در اثر محلول پاشي اسيد ساليسيليك به شكل معني داري افزايش يافت. بيشترين ميزان رونويسي ژن Dat در زمان هاي 24 و 48 ساعت پس از محلول پاشي اسيد ساليسيليك مشاهده گرديد.