اندازه‌گيري تجربي و پيش‌بيني ضرايب انتشار گاز متان: مطالعه موردي منطقه هفت عمليات انتقال گاز

در فرآيندهاي انتقال گاز طبيعي، به دلايلي از جمله نشتي و شكستگي لوله مقدار زيادي گاز متان به محيط منتقل شده كه سهم بالايي در افزايش گازهاي گلخانه‌اي دارد. رويكرد جهاني كاهش گازهاي گلخانه‌اي سبب شده تا در راستاي كنوانسيون‌هاي جهاني و برنامه اقدام ملي كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي، برنامه كاهش اتلاف گاز از خطوط انتقال گاز مد نظر قرار گيرد. هدف از اين پژوهش، ابتدا اندازه‌گيري تجربي ميزان انتشار گاز متان ناشي از نشتي شيرهاي بلودان موجود در نواحي مختلف منطقه هفت عمليات انتقال گاز ايران و سپس پيش‌بيني ميزان ضرايب انتشار گاز به‌كمك شبكه عصبي پرسپترون چند لايه با قانون پسا انتشار خطا و الگوريتم يادگيري لونبرگ ماركوارت است. بر اين اساس، تأثير پارامترهاي عملياتي مؤثر بر ميزان انتشار گاز شامل دماي محيط، فشار خط لوله، نوع شيربلودان، وضعيت باز يا بسته بودن شير كنار گذر قبل از بلودان، وضعيت نشت داخلي شير كنار گذر قبل از بلودان، عمر شير، صداي ناشي از نشتي و غلظت نشتي در محدوده ppm1000010 مورد بررسي قرار گرفت. براي يافتن پارامترهاي مؤثر بر ميزان نشر، شش الگو مختلف براساس پارمترهاي ورودي متفاوت تعريف شد. نتايج حاصل از پيش‌بيني ضرايب نشر متان با استفاده از شبكه عصبي نشان داد كه الگوي با پارامترهاي ورودي شامل دماي محيط، فشار خط لوله، عمر شير، صداي ناشي از نشتي و غلظت نشتي بهترين نتايج را نشان مي‌دهد. بررسي ميزان خطا و ضريب همبستگي الگوي پيشنهادي نشان از كمترين ميزان خطا (0.05047= RMSE و 0.00255=MSE) و ضريب همبستگي بالاي نتايج (0.97853 =2 R) در بين الگوهاي مختلف است كه مي‌توان از آن جهت پيش‌بيني ميزان نشر گاز متان در خطوط لوله استفاده نمود.