تحليل محتواي استناد مقالات پزشكي دسترسي آزاد و غير آزاد به روش عقيده‌كاوي بافتار استناد

مقدمه: اعتبارسنجي مقالات دسترسي آزاد، همواره از جمله دغدغه‌هاي جامعه علمي بوده است. از آن‌جا كه تحليل استنادي كمي در ارزيابي مقالات علمي با چالش روبه‌رو است، تحليل استنادي محتوامحور از جمله عقيده‌كاوي بافتار استناد، مي‌تواند تصوير روشن‌تري از اعتبار آن‌ها ارايه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي عقايد استنادگران درباره مقالات پزشكي دسترسي آزاد و مقايسه آن‌ها با مقالات دسترسي غير آزاد مشابه بود. روش بررسي: اين مطالعه به روش تحليل محتواي كمي با رويكرد تحليل استنادي عقيده‌كاوانه انجام شد. اطلاعات مقالات از پايگاه‌هاي PubMed، بافتارهاي استناد از پايگاه Colil و نمره‌ عقيده‌اي بافتارهاي استناد از SentiWords استخراج گرديد. پس از پردازش زبان طبيعي متن چكيده‌ها، عناوين و بافتارهاي استناد، شباهت كسينوسي مقادير TF-IDF (Term Frequency-Inverse Document Frequency) محاسبه و مقالات دسترسي آزاد و غير آزاد مشابه زوج شدند. داده‌ها با استفاده از آزمون Friedman و همبستگي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: اختلاف معني‌داري در نمره ميانگين عقيده مقالات دسترسي آزاد با مقالات دسترسي غير آزاد مشابه وجود نداشت؛ اگرچه اختلاف استنادات آن‌ها معني‌دار بود. همچنين، همبستگي معني‌داري بين فاصله عقيده‌اي مقالات دسترسي آزاد و غير آزاد با شباهت متني و بافتار استناد آن‌ها مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: اگرچه مقالات دسترسي آزاد بيشتر از مقالات دسترسي غير آزاد، استناد دريافت كرده‌اند، اما عقايد استنادگران درباره اين دو گروه مقاله تفاوت معني‌داري ندارد. همچنين، آثاري كه به لحاظ موضوعي با هم شباهت دارند، لزوماً وضعيت عقيده‌اي مشابهي را نشان نمي‌دهند. از اين‌رو، لزوم تحليل‌هاي محتوامحور براي تكميل نتايج تحليل استنادي كمي تأييد مي‌شود.