تبيين زمينه‌هاي بروز تفاوت در شيوه‌هاي رنگ و نقطه نقشه‌هاي قالي اصفهان و تبريز

گستردگي جغرافيايي توليد قالي در ايران باعث شده است شيوه هاي متنوعي در جهت خوانا كردن طرح هاي سنتي و تبديل آنها به نقشه هاي قالي به كار گرفته شود. امروزه دو شيوه متمايز و فراگير در تهيه نقشه قالي هاي شهري ايران به پيشگامي اصفهان و تبريز رايج است. هدف اين پژوهش تبيين علل بروز تفاوت در شيوه هاي رنگ و نقطه كاري نقشه هاي قالي اين مناطق مي باشد. بدين منظور نخست با مقايسه تطبيقي شيوه هاي رنگ و نقطه كاري نقشه هاي قالي اصفهان و تبريز، وجوه تفاوت آنها استخراج گرديد. سپس دلايل بروز تفاوت ها، با تاكيد بر عوامل ساختاري و فني قالي هاي اين مناطق مورد مطالعه كيفي قرار گرفت. نتايج نشان دادند، سبك هاي رايج طراحي و توليد در هر منطقه و ميزان درك متقابل مجموعه عوامل انساني درگير در نظام توليد نسبت به كنش هاي همديگر، نقش محوري در تغيير شيوه هاي رنگ بندي و نقطه كاري نقشه هاي قالي دارد. در شهر اصفهان سنت گرايي عوامل توليد قالي و پايبندي آنان نسبت به وضعيت نهادينه شده باعث تداوم استفاده از طرح هاي كلاسيك و سنتي در نقشه هاي قالي و پيرو آن عدم نياز به ابداع شيوه هاي متنوع شده است. از طرفي گرايش ذاتي و تاريخي به نوآوري و تجدد در بين عوامل توليد قالي تبريز باعث شده است تا طراحان قالي اين شهر تمام تلاش خود را در جهت شخصي سازي كنش ها با گرايش به استفاده از نقوش تزييني واقع گرا و گل هاي تركيبي و فرنگي انجام دهند. از اين رو بدون تغيير در شيوه هاي سنتي رنگ و نقطه، اين نقشه ها براي اكثريت بافندگان قالي قابل خوانش نخواهند بود. طراحان قالي تبريز براي حل اين مشكل و با علمِ به توانمندي بافندگان خبره و باتجربه، اقدام به ابداع شيوه ها و تكنيك هاي متنوع جهت خوانا كردن نقشه ها نموده اند. اين پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش هاي كاربردي است كه با رويكرد كيفي و به صورت توصيفي-تطبيقي به انجام رسيده است.