تحليل كتاب هايِ درسيِ تاريخِ مقطع متوسطة‌ نظام آموزشي ايران دورة‌ پهلوي‌ِدوم از منظر بررسي و مقايسة مؤلفه‌هاي هويّت ملّي با هويّت ديني

An Analysis of Middle School History Textbooks from the Perspective of the Second Pahlavi Period from the Viewpoint of Comparison of the Components of National Identity with Religious

مهم ترين ابزار نظام آموزش و پرورش براي شكل‌گيري هويّت ملّي و ديني در ذهن و ضمير دانش‌آموزان، كتاب‌هاي درسي است. از ديدگاه برنامه‌ريزان درسي، كتاب‌هاي درسي «تاريخ» يكي از ابزارهاي مهم رسيدن به اين هدف هستند. مسئلة اصلي پژوهش پاسخ به اين سؤال است: در محتواي كتابهاي درسي تاريخ مقطع متوسطه نظام آموزشي ايران در دوران پهلوي دوم مؤلفة‌هاي هويّت ملّي و ديني به چه ميزان مورد توجه و تكرار قرار گرفته‌اند ؟ پژوهش حاضر با هدف توصيف و مقايسة ميزان توجه و تأكيد به مؤلفه‌ها و نمادهاي مرتبط با هويّت ملّي و هويّت ديني در كتاب‌هاي درسي مورد نظر انجام شده است. به اين منظور با استفاده از روش تحليل محتوا، 15 عنوان كتاب درسي، انتخاب و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. بر اساس يافته‌هاي پژوهش، در كتاب‌هاي درسي مؤلفه ها و مفاهيم مرتبط با هويّت ملي از بيشترين درجه توجه برخوردار است؛ همچنين .از ميان مؤلفه‌هاي هويّت ملي بيشترين تكرار و توجه به مؤلفه‌هاي مانند: قهرمانان ملي و اسطوره‌اي ايران، شخصيت‌ها و فرزانگان ايراني و از ميان مؤلفه‌هاي هويّت ديني بيشترين تكرار و توجه به مؤلفه‌هاي مانند: پيامبر اكرم(ص) و امام علي (ع)، در كتاب‌هاي مورد نظر مشاهده گرديد.

The most important tool of education system for the formation of national and religious identity in the minds of students is textbooks. From the perspective of program planners, history textbooks are one of the most important tools to achieve this goal. The main issue of research is to answer this question: Which aspects of national identity are more prominent in high school history textbooks before the Islamic revolution(Pahlavi second)? This study is done with the aim of describing and comparing of attention and emphasis on the components and symbols related to national identity and religious identity in the intended textbooks. For this purpose, using content analysis method, 15 textbook has been selected and analyzed. Based on the findings of the study, in the intended textbooks the greatest emphasis is on the components and concepts related to national identity than a religious identity. Among the components of national identity the most repetition and attention to the components such as: national and mythical heroes of Iran, the personalities and sages of Iran and among the components of religious identity the most repetition and attention to the components such as Prophet (PBUH) and Imam Ali (AS) ), Found in the books in question.