مقايسه مدل‌هاي رگرسيون بردار پشتيبان، برنامه‌ريزي بيان ژن و آيهكرس در پيش‌بيني تغييرات رواناب تحت تاثير تغيير اقليم (مطالعه موردي: سد جاميشان)

امروزه اثرات تغيير اقليم و گرمايش جهاني به دليل افزايش گاز‌هاي گلخانه‌اي در جهان به اثبات رسيده‌است. وقوع اين شرايط، فرآيند‌‌هاي هيدرولوژيكي مانند بارش و جريان رودخانه‌ها را كه يكي از منابع اصلي تامين كننده آب حوضه است، تحت تاثير قرار مي‌دهد. در اين تحقيق مقادير ماهانه بارش، دما و دبي سد جاميشان در سال‌هاي ۲۰۱۷-۱۹۸۸ به عنوان دوره پايه در نظر گرفته شده‌‌‌است. به دليل اينكه خروجي مدل‌هاي اقليمي دقت و تفكيك مكاني و زماني مورد نظر را ندارد، لذا لازم است كه خروجي مدل‌هاي CMIP5 براي منطقه مورد نظر ريزمقياس شود. در اين پژوهش با استفاده از روش عامل تغيير، داده‌هاي دو مدل FLO_ESM و CNRM_CM5 تحت سناريو RCP8.5 ريزمقياس شده و پارامترهاي ماهانه دما و بارش سد جاميشان براي دوره‌ي ۲۰۵۰-۲۰۲۱ توليد گرديد. براي ارزيابي تاثير تغيير اقليم بر تغييرات رواناب منطقه مورد نظر به بررسي و مقايسه‌ي مدل‌هاي رگرسيون بردار پشتيبان، برنامه‌ريزي بيان ژن و آيهكرس با استفاده از زبان برنامه نويسي پايتونپرداخته‌شد. نتايج مدل‌هاي اقليمي افزايش دماي بين 0/1 تا 1/4 درجه سلسيوس را به ترتيب براي دو مدل FLO_ESM و CNRM_CM5 نشان مي‌دهد. همچنين نتايج بارش شبيه سازي شده نشان مي‌دهد كه ميانگين درازمدت ماهانه تحت سناريو RCP8.5 در دوره آتي به ترتيب ۱/۱ و 5/8 درصد نسبت به دوره پايه كاهش داشته‌است. به طور كلي بررسي نتايج حاصل از پيش‌بيني دبي در هر سه مدل رگرسيون بردار پشتيبان، برنامه‌ريزي بيان ژن و آيهكرس حاكي از كاهش رواناب است كه بيش ترين كاهش رواناب مربوط به SVM در مدل FLO_ESM با 28/9 درصد و كمترين كاهش رواناب مربوط به GEP در مدل CNRM_CM5 با ۱/۱۴ درصد مي‌باشد و در اين پژوهش مدل‌هاي آيهكرس و بيان ژن نسبت به روش رگرسيون بردار پشتيبان از دقت مطلوب‌تري برخوردار هستند.