بهينه‌سازي الگوي كشت بر مبناي شاخص ردپاي آب در اقليم‌هاي مختلف ايران

يكي از اركان‌هاي اساسي مديريت منابع آب و افزايش بهره‌وري كشاورزي، استفاده بهينه از منابع (آبي) مي‌باشد. شاخص ردپاي آب يكي از رويكردهاي جديد است كه بدين منظور مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين تحقيق از رويكرد ردپاي آب جهت بهينه‌سازي الگوي كشت محصولات زراعي در اقليم‌هاي مختلف ايران استفاده شد. براي اين منظور 11 محصول زراعي در شش اقليم مختلف ايران انتخاب شده و ضمن محاسبه ردپاي آب محصولات زراعي مورد كشت، به ارزيابي شاخص‌هاي RIS و ردپاي آب آبي واقعي (WFAblue) پرداخته شد. پس از ارزيابي و محاسبه شاخص‌ها، از روش بهينه‌سازي تاپسيس به‌منظور ارائه الگوي كشت بهينه استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه در بين محصولات موردبررسي، گندم، جو، يونجه، پنبه و توتون محصولاتي هستند كه بيشترين مقدار ردپاي آب سبز را دارند كه بالاترين مقدار آن نيز در اقليم PHCW (خيلي مرطوب خنك گرم) مي‌باشد. اين در حالي است كه بيشترين مقدار ردپاي آب آبي و خاكستري، عمدتاً مربوط به برنج، لوبيا، پنبه و توتون مي‌باشد كه به دليل مصرف آب بالاي اين محصولات (نياز آبي بالا) مي‌باشد. ارزيابي مدل بهينه‌سازي نيز نشان داد كه، بهينه‌ترين محصولات براي كشت در منطقه به ترتيب ذرت با 39 درصد اولويت اول، جو با 23 درصد، سيب‌زميني با 20 درصد، گوجه‌فرنگي با هفت درصد و گندم با يك درصد در اولويت‌هاي بعدي و بهينه كشت در ايستگاه‌ها معرفي گرديدند. نامطلوب‌ترين محصول براي كشت در استان‌هاي كشور نيز به ترتيب توتون، پنبه، لوبيا، برنج، چغندرقند و يونجه شناخته شدند.