بررسي ارتباط متقابل بين پارامتر‏هاي هيدرواجتماعي در قاره آسيا با استفاده از روش‌هاي داده‌كاوي

كميابي آب و به دنبال آن بحران‌هاي اجتماعي و اقتصادي، ضرورت استفاده از رويكردهاي جديد مبتني بر دانش بين رشته اي در اصلاح ساختارها و سياست‌هاي مديريت منابع آب و اجراي طرح‌ها و پروژه‌هاي منابع آب را دوچندان كرده است.  در اين ميان شناخت ارتباط متقابل علوم اجتماعي و سامانه هاي منابع آب خود به مسئله اي تبديل شده است كه حل آن، ما را در اصلاح ساختارهاي ناكارآمد كنوني ياري مي رساند. لذا هدف اصلي در اين مطالعه اثبات ارتباط متقابل برخي پارامترهاي اجتماعي و  منابع آب در مقياس قاره‌اي با به‌كارگيري ابزار مدل سازيِ نرم افزاري است. در اين پژوهش داده‌هاي سرانه منابع آب تجديدپذير و پارامتر‌هاي اجتماعي شامل نسبت جمعيت روستايي به جمعيت شهري، تراكم جمعيت، تعداد كاربران اينترنت و شاخص تحصيلات در مقياس سالانه در نظر گرفته شدند. طول دوره آماري داده‌ها 13 سال (20172005) بود و براي 42 كشور‌ از قاره آسيا كه سرانه منابع آب آن‌ها روند نزولي داشت، اين مطالعه انجام شد. سپس با به‌كارگيري روش‌هاي محاسبات نرم از جمله شبكه عصبي (ANN)، درخت تصميم (M5) و سيستم استنتاج فازيعصبي تطبيقي (ANFIS) ارتباط متقابل بين سرانه منابع آب و پارامتر‏هاي اجتماعي، مدل‌سازي شده است. نتايج حاصل از مدل‌سازي با معيار‌هاي ضريب تعيين (R2)، ميانگين مربعات خطا (RMSE) و ميانگين قدر مطلق خطا (MAE) ارزيابي شدند. در نهايت، نتايج حاكي از عملكرد برتر روش ANFIS نسبت به دو مدل ديگر در بررسي ارتباط متقابل سرانه منابع آب و پارامتر‏هاي اجتماعي است. همچنين پس از مدل ANFIS به ترتيب مدل هاي  M5 و ANN عملكرد بهتري داشتند و صحت ارتباط متقابل بين پارامترهاي اجتماعي و منابع آب در سطح بسيار بالايي مورد تائيد قرار گرفت.