تأثير تغييرات آب و هوايي و متغيرهاي فيزيكي و شيميايي آب بر اجتماعات فيتوپلانكتوني درياچه سد ارس

اقليم از عناصر مهم تأثيرگذار در عرصه محيط زيست است و مديريت بهينه زيست‌بوم‌هاي آبي و خشكي بدون توجه به شرايط اقليمي امكان پذير نيست. در دهه هاي اخير شكوفايي جلبكي اكوسيستم هاي آبي رشد قابل‌توجهي داشته است. به نظر مي رسد اين افزايش ناشي از تغييرات الگوهاي آب و هوايي و تأثير آن بر توزيع و فراواني گونه‌هاي فيتوپلانكتوني است. از مهمترين اهداف پژوهش حاضر به‌عنوان پژوهشي گذشته‌نگر مي‌توان به اين موارد اشاره نمود: الف) تعيين جوامع غالب فيتوپلانكتوني و ارزيابي تغييرات الگوي پراكنش آنها در درياچه سد ارس در سال هاي 1387 و 1392؛ و ب) بررسي تأثيرعوامل هواشناسي و فاكتورهاي فيزيكي و شيميايي آب بر رشد جمعيت فيتوپلانكتون ها در درياچه سد ارس. در اين مطالعه، نمونه‌برداري به صورت فصلي و از سه ايستگاه ورودي سد، وسط درياچه و خروجي سد انجام شد. در هر ايستگاه نمونه هايي براي شناسايي و شمارش فيتوپلانكتون ها و آناليز فاكتورهاي شيميايي آب جمع آوري شدند. داده هاي ماهواره اي از سنجنده MODIS دريافت شد و بر مبناي آن مقادير كلروفيل a  به دست آمد. بالاترين ميزان كلروفيل a در تابستان سال هاي 1387 و 1392 به‌ترتيب با مقادير 71/12 و 10 (ميلي گرم بر مترمكعب) ثبت گرديد. نتايج نشان داد كه فراواني فيتوپلانكتون ها همبستگي بالايي با غلظت كلروفيل زيست‌بوم آبي دارد. نتايج آناليز مؤلفه‌هاي اصلي و رگرسيون چندگانه نشان داد، دماي هوا بيشترين سهم را در تغييرات غلظت كلروفيل دارد. به‌طوريكه ضريب همبستگي بين ميزان كلروفيل و دماي هوا 72/0 محاسبه گرديد. همچنين نتايج نشان دهنده تغيير الگوي جوامع فيتوپلانكتوني در منطقه بسوي غلبه نسبي سيانوباكتري ها در تمام فصول سال 1392 نسبت به سال 1387 است. به نظر مي‌رسد تغييرات الگوي دما و بارش منطقه را مي‌توان از عوامل اصلي تأثيرگذار در ارتباط با اين تغيير به‌شمار آورد.