امكان‌سنجي استفاده از شاخص‌هاي پيوند ازدور در پيش‌بيني بارش فصل بهار حوضه‌هاي آبريز ايران

مديريت و برنامه‌ريزي در زمينه منابع آب در فصول مختلف به خصوص فصل بهار به منظور بهره‌برداري در بخش‌هاي كشاورزي، صنعتي و شرب در مناطق خشك و نيمه خشك جهان به خصوص ايران بسيار حياتي است. شاخص‌هاي پيوندازدور به عنوان شاخص‌هاي بزرگ‌مقياس مي‌توانند در رفتار هيدرولوژيكي در سطح حوضه آبريز موثر باشند. در اين مطالعه سعي شد ارتباط بين اين شاخص‌ها و بارش‌هاي فصل بهار در حوضه‌هاي آبريز ايران مورد بررسي قرار گرفته و امكان استفاده از آن ها به عنوان متغيرهاي پيش بيني كننده مورد ارزيابي قرار گيرد. به اين منظور همبستگي 40 شاخص پيوندازدور با فركانس هاي مختلف در تاخيرهاي زماني 6 تا 1 ماهه با بارش فصل بهار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد درصد ايستگاه هايي كه همبستگي بارش فصل بهار آن ها با شاخص هاي پيوندازدور معنادار است بسته به حوضه آبريز متغير است. به طور كلي، شاخص‌هاي مرتبط با ENSO و SST بيشترين فراواني همبستگي‌هاي معنادار با بارش بهار در نيمه شمالي، شمال غربي، شمال شرقي و گاهي جنوب غربي را دارند. اين شاخص ها در حوضه درياي خزر در تأخير 3 تا 6 ماهه، خليج فارسدرياي عمان 1 تا 3 ماهه، درياچه اروميه 3 ماهه، فلات مركزي 1 تا 4 ماهه، مرز شرقي 1 و 6 ماهه، و حوزه قره‌قوم تأخير 1 و 3 ماهه بيشترين مقدار را دارند. به طور كلي، مي‌توان گفت بارش فصل بهار در بسياري از ايستگاه‌هاي واقع در حوضه‌هاي آبريز نيمه شمالي ايران با شاخص‌هاي پيوندازدور همبستگي معنادار دارند ولي در بخش جنوبي، فلات مركزي و بخش شرقي كمترين همبستگي را دارند كه اين امر به دليل بارش كم در مناطق جنوبي در اين فصل است. بررسي نتايج نشان داد كارايي مدل MLP نسبت به مدل MLR در مدلسازي مقدار بارش فصل بهار عمده حوضه هاي آبريز بالاتر است.