ارزيابي شاخص‌هاي كيفي خاك در رويشگاه‌هاي جنگلي تخريب و تبديل شده به مرتع در غرب مازندران

تخريب رويشگاه هاي جنگلي و تغيير پوشش اراضي مي تواند اثرات برجسته اي در تغييرپذيري شاخص هاي كيفي خاك داشته باشد. در پژوهش حاضر، مشخصه هاي مختلف خاك در رويشگاه جنگلي (تقريباً دست نخورده) با غالبيتZelkova carpinifolia، پوشش مرتعي با غالبيت Festuca ovina و تك درختاني از Zelkova carpinifolia و Ulmus minor ، پوشش مرتعي با غالبيت Dactylis glomerata و Thymus transcaspicus و پوشش مرتعي با غالبيت Stachys byzantina ، در منطقه زانوس بخش كجور استان مازندران، مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، از هر يك از پوشش هاي اراضي تعداد 36 نمونه خاك (شامل 12 نمونه در فصول بهار، تابستان و پاييز) از عمق 100 سانتي متري برداشت و به آزمايشگاه انتقال داده شد. نتايج حاكي از تغييرپذيري غالب ويژگي هاي مورد مطالعه خاك در فصول مختلف سال تحت انواع پوشش هاي اراضي مي باشند. بر مبناي تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA)، مقادير بالاتر رس، ماكرو و ميكروخاكدانه، واكنش (pH)، نيتروژن كل، مقدار نيتروژن در ماكرو و ميكروخاكدانه هاي خاك منجربه افزايش فعاليت هاي بيوشيميايي و ميكروبي (آمونيوم، نيترات، سهم ميكروبي كربن، معدني شدن نيتروژن) خاك تحت پوشش اراضي Zelkova و Festuca شده است. در حالي كه پوشش هاي اراضي Stachys و Dactylis با دارا بودن مقادير بزرگتر شن و مقدار كربن در ماكرو و ميكروخاكدانه هاي خاك، داراي كمترين فعاليت هاي بيوشيميايي و ميكروبي خاك بوده اند. با توجه به نتايج اين پژوهش مي توان اذعان داشت، كه حضور پوشش هاي درختي (آزاد و اوجا) در رويشگاه ها مي تواند شرايط مناسب تر و بازدهي بيشتري براي عملكرد خاك فراهم نمايد، كه اين موضوع مي تواند جهت احياي اراضي تخريب يافته مورد توجه مديران قرار گيرد.