بررسي عوامل تشكيل رسوب در شبكه توزيع آب شرب شهر سوق و رابطه آن با خواص آب

با توجه به افزايش مصرف آب شرب در جهان، تلاش براي به‌كارگيري راهكارهاي جديد براي دست يافتن به مقدار مناسب آب با كيفيت مطلوب لازم است. يكي از مسائل عمده‌اي كه اكثر صنايع از جمله صنعت آب با آن مواجه‌اند، خورندگي و رسوب‌گذاري است. اين پژوهش به‌منظور بررسي عوامل رسوب‌گذاري و خورندگي منابع تأمين و توزيع آب شرب شهر سوق در استان كهگيلويه و بويراحمد انجام شد. در اين پژوهش با استفاده از شاخص‌هاي لانژليه، رايزنر، پوكوريوس و تهاجمي به‌صورت مطالعه توصيفي به‌منظور تعيين پتانسيل خوردگي و رسوب‌گذاري آب شبكه آب‌رساني، اطلاعات شيميايي و فيزيكوشيميايي 84 نمونه آب مربوط به چاه‌هاي تغذيه، مخازن آب و شبكه آب‌رساني اختصاصي اين منطقه استفاده شدند. نمونه‌ها بين سال‌هاي 1386 تا 1395 توسط شركت آب و فاضلاب شهري استان جمع‌آوري و آناليز شدند. با توجه به اين اطلاعات، انديس‌هاي لانژليه، رايزنر، پوكوريوس و تهاجمي براي اين نمونه‌ها محاسبه شد و يافته‌هاي به‌دست آمده از به‌كارگيري شاخص‌هاي فوق نشان داد كه متوسط شاخص‌ها به‌ترتيب 0.63±0.598 خوردگي كم تا متوسط، 0.797± 8.470 خوردگي كم تا متوسط، 0.286±7.472 خوردگي كم تا متوسط و 0.227± 12.015 تهاجمي ملايم يا خوردگي خيلي كم بود. منابع تأمين آب منطقه بررسي شده داراي خوردگي‌كم تا متوسط بودند و اندكي تمايل به ايجاد رسوب پوسته تخم‌مرغي داشتند. آب شرب شهر سوق در مسير انتقال آب شرب مشترك شهر دهدشت و سوق در فاصله 17 كيلومتري از محل منابع تأمين آب مشترك (چاها) از مخزن ذخيره تپه سپاه (مشترك شهر دهدشت و سوق) مجزا شده و به فاصله 15 كيلومتر توسط خط انتقال و ايستگاه پمپاژ آب به‌سمت شهر سوق هدايت مي‌شود. ميانگين مقدار شاخص‌هاي خورندگي و رسوب‌گذاري شبكه اختصاصي تأمين و توزيع آب شهر سوق (لانزليه، رايزنر، پوكوريس وتهاجمي) به‌ترتيب 63/.، 6.8، 7.28 و 12.8 به‌دست آمد كه تمايل به رسوب، به‌طور متوسط تمايل به ته‌نشست CaCO3، غيرتهاجمي است. علي‌رغم اين واقعيت كه pH متوسط منابع تأمين آب مشترك هر دو شهر 7.78 بود. در فصل تابستان pH آب شبكه اختصاصي شهر سوق به 8.5 افزايش يافت. مقدار و ميانگين مقدار شاخص‌هاي خورندگي و رسوب‌گذاري شبكه اختصاصي آب‌رساني شهر سوق در فصل گرم سال نشان مي‌دهد كه آب اين شبكه تمايل به رسوب دارد. بر اساس يافته‌هاي اين بررسي ميانگين دماي آب شبكه آب‌رساني اختصاصي در اين 15 كيلومتر انتقالي كه شامل خط انتقال و مخازن ذخيره فلزي روكار هستند، حدود10 درجه سلسيوس افزايش دما داشته است. اين افزايش دما ناشي از دماي محيط بيش از 48 درجه سلسيوس و گرم شدن آب در مخازن ذخيره فلزي و خط انتقال فولادي روكار در اجزاي شبكه آب‌رساني آب اختصاصي شهر سوق هستند كه اين تغيير فيزيكي آب يا دما عامل اصلي تشكيل رسوب است.