سنجش غيراخلاقي پنداشتن اعتقاد به حيات پس از مرگ

در ميان آموزه‌هاي ماوراي طبيعي اديان، حيات پس از مرگ با اين مسئله مهم معرفتي ـ اخلاقي مواجه است كه آيا اعتقاد به آن، امري اخلاقي است يا غيراخلاقي. اين پرسش گاه بر محور مسئله مشهور اخلاقِ باور و تحليل مؤلفه‌هاي معرفتي ذيل وظايف و هنجارهاي اخلاقي قابل طرح است كه بر اساس آن، ادعا مي‌شود چنين باوري بدون پشتوانه معرفتيِ قابل قبول و درنتيجه غيراخلاقي است. گاه نيز با نگاهي پيامدگرايانه، چنين اعتقادي منشأ پيدايش اموري غيراخلاقي و درنتيجه خود امري غيراخلاقي شمرده مي‌شود؛ پيامدهايي از جمله استلزام آن با امور ترسناكي مانند كيفر، سوء استفاده قدرت‌ها و بهره‌كشي از مردم عادي، توجيه بي‌عدالتي‌هاي اجتماعي، بازدارندگي از زندگي كامل دنيوي، به‌مخاطره‌انداختن سرنوشت كرۀ زمين و برنشاندن بشر به‌جاي خدا. اين پژوهش با روش تحليليانتقادي و با هدف ارزيابي ميزان تلازم آخرت‌باوري با اين پيامدها سامان يافته است و نشان مي‌دهد هيچ‌گونه تلازم انكار‌ناپذيري ميان اين دو مقوله نيست؛ زيرا اولاً غيراخلاقي‌بودن برخي از اين پيامدها درست نيست و مثلاً كيفر را نمي‌توان لزوماً امري غيراخلاقي دانست؛ ثانياً بيشتر پيامدهاي ياد‌شده كه غيراخلاقي‌بودن آنها مسلم است، ارتباط وثيقي با اديان ندارند و حتي آموزه‌هاي اديان الهي بر خلاف آن گواهي مي‌دهند؛ هرچند در ميان جوامع و افراد ديندار رايج باشند.