رهاورد جامعه‌شناس مسلمان در تنقيح دوگانه ساختار و عامليت (بررسي موردي سه نظريه)

The Muslim sociologist achievement in pure the duality of structure and agency Case study of three theories

«ساختار و عامليت» ازمهم‌ترين مباحث نظري و بنيادي موجود در جامعه‌شناسي معاصر است. ساختار و عامليت هريك داراي ويژگي‌هاي مخصوص به خود هستند.ضرورت توجه به اين دو عنصر در تبيين پديده‌هاي اجتماعي، منجر به پديدآمدن نظريات متنوعي شده است كه هريك ازطريق فرايند متفاوتي، سعي در حفظ اصالت يكي، يا توأمان اين دو در يك نظريه اجتماعي دارند. اين مقاله با استفاده از روش مقايسه‌اي، درصدد كشف عناصر مشترك و متمايز موجود در سه نظريه مربوط به تبيين مسئله «رابطه ساختار و عامليت» است. سه نظريه‌اي كه مي‌خواهند به اين دو، توأمان توجه كنند. نظريات مورد بررسي، نظريۀ «ساختاربندي گيدنز»، نظريه«تكوين آرچر» و نظريه «اصالت فرد‌ـ‌جمع‌ـ‌رابطه زاهد» هستند. در‌اين‌بين، نظريه زاهد تبيين جامع‌تري از نوع رابطه ساختار و عامليت ارائه داده است. نتيجه‌اي كه از مقايسه بين اين نظريات حاصل مي‌شود اين است كه سازوكار و مكانيسم ارتباطي بين ساختار و عامليت، با استنادات ديني موجود در نظريه زاهد ـ به‌عنوان يك جامعه‌شناس مسلمان ـ قادر است نشان دهد كه عامليت چگونه با ساختار ارتباط مي‌يابد و ساختار چگونه با عامليت مرتبط مي‌شود.

"Structure and agency" are among the most important theoretical and fundamental issues in contemporary sociology. Each structure and agency have their own characteristics. The need to pay attention to these two elements in the explanation of social phenomena has led to the emergence of diverse views, each of which, through a different process, seeks to preserve the authenticity of one or both of them in a social theory. This paper uses the comparative method to explore the common and distinct elements of the three theories related to the problem of "structure and agency relationship". Three theories that want to consider the both. The theories discussed are the theory of "structuration" Giddens', the theory of "Morphogenesis" archer, and the theory of the "personality- collective –relationship authenticity" zahed. Meanwhile, Zahed's theory provides a more comprehensive explanation of the relationship between structure and agency. The result of the comparison between these theories is that the mechanism of communication between structure and agency, based on the religious references contained in Zahed's theory (as a Muslim sociologist), can show how the agency is to the structure of communication an‎d how the structure is related to agency.